سوختگی : Burns

سوختگی :  Burns

سوختگی عبارت است از  هر گونه آسیب به پوست ، مخاط و بافت های زیر پوست که

با حرارت مستقیم یا غیر مستقیم ایجاد می شود. سوختگی یکی از حوادث مهم و اورژانسی  محسوب می شود.

سوختگی با آب جوش، آتش گرفتن لباس، انفجار گاز، روغن، سیگار کشیدن در رختخواب و… از شایع ترین علل سوختگی می باشند.

عواملی که در شدت و میزان سوختگی موثرند :

سن فرد آسیب دیده ( زیر ۵ سال و بالای ۵۵ سال به دلیل از دست دادن مایعات بدن خطرناک است ) .

عضو آسیب دیده و وسعت آن ( سر و گردن ‌، دستها و پاها و نواحی تناسلی مهم تر از قسمت های دیگر بدن است ) .

بیماری های خاص ( دیابت ‌، بیماری های قلبی و … ) .

درجه و شدت سوختگی

عامل سوزاننده

انواع سوختگی :

۱-  سوختگی حرارتی (آتش)

۲-  سوختگی با مواد شیمیایی

۳- سوختگی با جریان برق

۴- سوختگی تابشی (ناشی از اشعه)

مهم ترین عوارض  سوختگی ها :

  شوک (درسوختگی های شدید وعمدتاً به علت کاهش حجم خون اتفاق می افتد).

  عفونت ( در اثر ورود انواع میکروب ها در محل سوختگی ).

    عوارض گوارشی (باعث اتساع معده و استفراغ می شود).

سوختگی به سه درجه تقسیم می شود  :

  سوختگی درجه ۱

 سوختگی درجه ۲

 سوختگی درجه ۳

سوختگی درجه ۱ :

در این سوختگی، تنها ﻻیه بیرونی پوست (اپیدرم) آسیب می بیند. این سوختگی سطحی بوده و با علائمی چون : پوست خشک و گرم،  قرمزی، تورم خفیف، حساس بودن و درد نمایان می شود. در این سوختگی تاول دیده نمی شود .آفتاب سوختگی، بخار آب جوش، اشعۀ ماوراء بنفش از علل سوختگی درجه یک می باشند.

اقدامات اولیه در سوختگی درجه یک :

در سوختگی درجه یک نیاز  به اقدام خاصی نمی باشد فقط :

  خنک کردن موضع

   استفاده از پماد سوختگی

  در صورت نیاز پانسمان

سوختگی درجه ۲ :

در سوختگی درجه دو، صدمه و آسیب از ﻻیه بیرونی پوست (اپیدرم) می گذرد و لایه میانی پوست (درم) را هم در بر می گیرد .این سوختگی نسبتاً عمیق می باشد .

علائم سوختگی درجه  2 :                                                 

   تشکیل تاول*

    درد زیاد (به دلیل تحریک اعصاب)

    تغییر رنگ موضع به صورتی مایل به قرمز

   ترشح مایع وسوزش

تاول: به تجمع مایع به صورت یک حباب زیر پوستی می گویند.

اقدامات اولیه در سوختگی درجه دو :

  قدم اول دور کردن عامل سوزاننده است.

 موضع سوخته شده را زیر جریان آب سرد قرار می دهیم و خنک می کنیم.

  تاول ها را نترکانید.

 لباس های نچسبیده اطراف سوختگی را خارج کنید.

  برای کاهش درد وتسریع بهبودی از پماد سوختگی استفاده نمایید.

 پانسمان استریل و بانداژ مناسب

سوختگی درجه ۳ :

در این نوع سوختگی تمام ضخامت پوست (اپیدرم، درم، هیپودرم) به طور کامل آسیب دیده وگاهی این آسیب دیدگی به عضلات و استخوان ها هم میرسد. در این نوع سوختگی تاول دیده نمی شود وحتی احتمال مرگ هم وجود دارد.

علائم سوختگی درجه ۳ :

  خروج ترشحات از سطح زخم

  موضع معمولاً به شکل چرم یا خاکستری سیاه تغییر رنگ می دهد.

  کاهش شدید مایعات بدن و بروز شوک

 عفونت

  به علت از بین رفتن اعصاب درد وجود ندارد.

 خونریزی به علت تخریب عروق

  اختلال در تنفس و نبض

اقدامات اولیه در سوختگی درجه سه :

ابتدا عامل سوختگی را از مصدوم دور کنید.

لباس های نچسبیده اطراف محل سوختگی را خارج کنید.

علائم حیاتی بیمار را کنترل کنید.

موضع را با سرم نرمال سالین(سرم شستشو) شستشو دهید.

در صورت هوشیاری مریض به وی مایعات بدهید.

اگر مجبور به جداسازی لباس یا کفش چسبیده شدید ابتدا زیر جریان آب سرد بگیرید بعد کم کم شروع به جداسازی نمایید.

با ملایمت ساعت، النگو، انگشتر و… راخارج کنید.

به دلیل عمق این نوع سوختگی از هیچ نوع پماد استفاده ننمایید.

موضع را پانسمان استریل و بانداژ مناسب کنید.

بلافاصله به مرکز درمانی انتقال دهید.

وسعت سوختگی :

وسعت سوختگی عبارتست از درصدی از سطح پوست که آسیب دیده است. وسعت سوختگی تعیین کننده اهمیت سوختگی، میزان جراحات وارده وتعیین کننده اولویت درمان و رسیدگی در حوادثی است که چند مصدوم دارد. برای تخمین وسعت سوختگی از دو روش استفاده می کنند :

۱- قانون ۹%

۲- روش کف دست

قانون نه درصد (۹%):

در این روش سطح بدن فرد ر ا به ناحیه هایی تقسیم می کنند که هرکدام ۹ یا ۱۸ درصد از سطح کلی پوست را به خود اختصاص می دهند :

روش کف دست:

کف دست هر فرد ( بدون درنظر گرفتن انگشتان) معادل یک درصد از سطح پوست بدن خودش می باشد. در سوختگی های پراکنده که با قانون ۹% قادر به تخمین وسعت سوختگی  نیست از روش کف دست استفاده می کنند.

محل سوختگی :

سوختگی نواحی زیر آسیب های عمده محسوب می شوند :

  دست و پا ( به خاطر ایجاد معلولیت ).

  صورت ( به خاطر تاثیرات فیزیکی و روانی ).

 چشم ( باعث اختلال در عملکرد آن و کوری در فرد می شود).

  گوش ( به خاطر عفونت سریع).

 پرینه (درمان این محل دشوار است و نسبت به عفونت حساس تر است).

خلاصه طبقه بندی انجمن سوختگی آمریکا درباره شدت سوختگی :

 آسیب شدید

سوختگی درجه ۲ بیش از ۲۵% سطح بدن درکودکان و بزرگسالان

سوختگی درجه ۳ بیش از ۱۰% سطح بدن

اکثر  بیماران با سوختگی های دست، صورت، چشم،گوش، پا، پرینه

اکثر  بیماران مبتلا به آسیب استنشاقی،آسیب الکتریکی، سوختگی های  عارضه دار (باترومای شدید)

    آسیب متوسط

سوختگی درجه ۲ در ۲۵- ۱۵%  سطح بدن در بزرگسالان

سوختگی درجه ۲ در۲۰-۱۰%  سطح بدن در کودکان

سوختگی درجه ۳ کمتر از ۱۰%  سطح بدن

 آسیب خفیف

سوختگی درجه ۲ کمتر از ۱۵% سطح بدن  در بزرگسالان

سوختگی درجه ۲ کمتر از ۱۰%  سطح بدن درکودکان

سوختگی درجه ۳ کمتر از ۲% سطح بدن

سوختگی با مواد شیمیایی                                                                            

این نوع سوختگی نسبت به موارد دیگر عمق بیشتری و سطح کمتری را  می سوزاند. در این نوع سوختگی سرعت عمل نقش بسیار موثری را دارد. عامل این نوع سوختگی مواد اسیدی و قلیایی می باشد.سوختگی با مواد قلیایی به دلیل نفوذ و ماندگاری بیشتر آنها روی پوست ، خطرناک ترمی باشد.

علائم سوختگی با مواد شیمیایی :

سوزش پوست

بیقراری مصدوم

پوست موضع آلوده به رنگ  قرمز تغییر می کند.

تاول

اقدامات اولیه :

   در سوختگی شیمیایی سعی کنید هرگز به طور مستقیم با مواد ریخته شده روی بدن مصدوم  تماس برقرار نکنید. (از دستکش استفاده کنید).

    لباسهای آلوده را در آورده و محل را با آب فراوان به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه شستشو دهید، به طوری که آب کاملاً آزادانه در جریان باشد. (در ظرف نباشد).

    ارزیابی بیمار (علائم حیاتی، شوک و…).

    خارج نمودن لباس آلوده به مواد شیمیایی از بدن مصدوم

    پانسمان نمودن ناحیه آسیب دیده

    انتقال به مرکز درمانی

سوختگی های الکتریکی

این نوع سوختگی زمانی اتفاق می افتد که  الکتریسیته (جریان برق) با جریان و ولتاژ کافی از بدن عبور نماید. سوختگی های الکتریکی دارای عمق زیادی است و به بافت های داخل بدن صدمه می رساند.

 بیشترین آسیب در نزدیک ترین محل ورود و خروج جریان برق اتفاق می افتد، اگرچه تنها یک سوختگی کوچک  روی  بدن دیده  می شود. خطرناک ترین  حالت های این نوع، سوختگی با صاعقه می باشد.

علائم سوختگی الکتریکی :

   اختلال در بینایی(تاری دید، دو بینی)

   اختلال در شنوایی ( وزوز گوش)

    انقباض عضلانی،  فلجی

    پوست قرمز و متورم در نقطه ورود  و خروج  برق

    احتمال شکستگی

    شوک

    افزایش فشارخون

    تشنج  و ایست قلبی- تنفسی

اقدامات اولیه :

  مصدوم را توسط یک وسیله عایق(مانند چوب خشک) یا قطع کردن جریان برق، از برق جدا سازید.

  علائم حیاتی را کنترل و در صورت نیاز CPR  راشروع نمایید.

  چنانچه مصدوم دچار شوک و شکستگی شد، آنها را درمان کنید.

  محل ورود و خروج برق را مشخص و با یک گاز تمیز بپوشانید.

  سریعاً به مرکز درمانی انتقال دهید.