کمک های اولیه

تعریف کمکهای اولیه:      First Aid

به اقداماتی گفته می شود که یک فرد تعلیم دیده ( امدادگر) پس از بروز حادثه به منظور جلوگیری از ضایعات بیشتر،آسیب های وارده به مصدوم وکاهش مرگ ومیرها تا قبل از رسیدن به مرکز درمانی انجام می دهد.

اهداف کمکهای اولیه:

– نجات جان مصدوم                           

-کاهش درد و رنج مصدوم

– افزایش احتمال بهبودی مصدوم       

 – جلوگیری از وخیم تر شدن حال مصدوم  

تعریف امدادگر:

نخستین فردی است که بر بالین بیمار حاضرشده ، به مسائل پزشکی آگاه بوده وخدمات اولیه ای را ارائه می دهد که از اهمیت پیشرفته طبی یا اورژانسی برخوردار است.

خصوصیات امدادگر:

×  داشتن نظم وحفظ خونسردی            

×  داشتن سرعت عمل وقاطعیت در کار

×  داشتن احساس مسئولیت وابتکارعمل

×  دانش و مهارت لازم در انجام کمک های اولیه

×  مدیریت و دقت

وظایف امدادگر:

o      برخورد مناسب باحادثه ومصدوم

o      بررسی موقعیت وانجام اقدامات مناسب باآن

o      معاینه وارزیابی مصدوم

o      اجرای کمکهای اولیه یااقدامات درمانی

o      انتقال مصدوم

o      مدیریت صحنه

o      تهیه گزارش(گزارش نویسی)

o      ارتقاء سطح علمی و بالابردن مهارتهای فردی

o      آگاه کردن مرکزفوریتهای پزشکی یا اورژانس۱۱۵  

مشخصات جعبه یا کیف کمکهای اولیه:

* درمقابل ضربه و رطوبت وخاک آلودگی مقاوم بوده تا بتواند از محتویات خود محافظت کند.

* براحتی بتوان به کمک دستگیره آنرا حمل کرد.

* اندازه آن متناسب با وسایل موجود باشد.

* با بازکردن آن همه وسایل موجود در معرض دید باشد.

* دارای علامت یا نشانه ای واضح باشد.

وسایل مورد نیازکیف کمکهای اولیه:

*گاز (ساده و استریل)

* باند (نواری،کشی، سه گوش)

* چسب (لوکوپلاست، حساسیت، هندی پلاست)

* سنجاق، قیچی، تیغ بیستوری

* ماده ضد عفونی کننده (بتادین، ساولن)

* پنس، پنست، پک (pak) پانسمان

* پنبه استریل، سوآپ پنبه ای، دستکش(استریل وغیر استریل)

* چراغ قوه، ترمومتر، ماسک

* فشارسنج، گوشی پزشکی، گارو

*آتل(بادی،پلاستیکی،چوبی و…درسایزهای مختلف)

*کیسه یخ ، سرم شستشو ، آبسلانگ

* سرنگ بزرگ (برای شستشوی چشم یا زخم)

* اسپری سالبوتامول، قرص مسکن (فقط استامینوفن)

*کتاب کمکهای اولیه، خودکار،کاغذ یادداشت

مدیریت صحنه آسیب به روش STOP :

 یکی از بهترین متدهای پیشنهادی برای مدیریت صحنه آسیب استفاده از روش STOP می باشد.دراین روش به امدادگران توصیه می شودازاقدامات عجولانه وغیر مسئولانه بپرهیزندودرابتدای حضوردرصحنه حادثه دست به هیچ اقدامی نزنند.هرحادثه اثرات بسیاری برروی افرادآسیب دیده وامدادگران ومدیران عملیاتی داردوتوقف (STOP) به شما کمک می کند که ازتاثیرات روانی حادثه برخود بکاهید وبهتر بیندیشیدو سپس شروع به انجام اقدامات وارائه کمکهای اولیه نمایید.بخاطرداشته باشیدکه کل این موارد ذکر شده چند لحظه بیشتر طول نمی کشدولی نتایج حاصل ازآن بسیار ارزشمند است.

تماس با مرکز اورژانس۱۱۵:

* محل دقیق حادثه را شرح دهید و شماره تماس خود را به مرکز بگویید.

* تعداد و وضیعت مصدومین را اطلاع دهید.

ارزیابی مصدوم :

امدادگر به هنگام مواجه شدن با یک مصدوم باید سعی کند درباره آن سه دسته اطلاعات راجمع آوری کند.

۱.   چگونگی وقوع حادثه  

۲.   علائم بیماری   

۳.   نشانه های بیمار

۱.چگونگی وقوع حادثه:

پرسش ازخود مصدوم، همراهان و یا شاهدان عینی درباره چگونگی رخ دادن حادثه، زمان حادثه، محل وقوع واینکه آسیب به کدام قسمت بدن وارد شده است.

۲.علائم بیماری (Sign) :

مواردی هستند که امدادگر قادر به مشاهده ودرک آنها می باشد.

برخی ازعلائم قابل مشاهده هستند(خونریزی خارجی، شکستگی،تعریق،رنگ پریدگی)

برخی ازعلائم قابل شنیدن هستند(تنفس همراه باصدای خرخر و…)

برخی ازعلائم قابل لمس هستند(تورم بافتها، سفتی شکم، نبض سریع و…)

۳. نشانه های بیماری (Symptom) :

مواردی هستند که به دنبال بیماری یا جراحت به وسیله خود مصدوم احساس وگزارش می شوند.این نشانه ها توسط شخص امدادگر قابل ارزیابی وتشخیص نیستند نظیر درد، تهوع، استفراغ، سرگیجه و…

ارزیابی مصدوم از نظر حفظ حیات به دو مرحله ارزیابی اولیه و ارزیابی ثانویه تقسیم می شود:

الف) ارزیابی اولیه مصدوم :

ارزیابی اولیه، بلافاصله پس از نخستین برخورد با مصدوم آغاز شده و هدف ارزیابی کنترل عوامل تهدید کننده زندگی و رسیدگی و مراقبت سریع به این مشکلات          می باشد. مدت زمان این نوع ارزیابی حدود۹۰ ثانیه است.

عوامل تهدید کننده زندگی ، به عواملی گفته می شود که در عرض چند لحظه زندگی فرد را به خطر انداخته ودر صورت عدم اصلاح بلافاصله به مرگ  می انجامد مانند بسته شدن راه هوایی، ایست قلبی، حمله قلبی، برق گرفتگی، خونریزیهای شدید خارجی یا داخلی و…

ارزیابی اولیه شامل موارد زیر می باشد :

A) Airway ( ایجاد راه هوایی باز): اگرمصدوم قادر به صحبت کردن است و یاآگاهی وهوشیاری دارد راه هوایی او باز می باشد اگر راه هوایی او بسته بود برای ایجاد راه هوایی باز، احتیاج به مانورهایی دارد که در فصل خفگی شرح داده شده است. عقب  افتادن زبان و قرار گرفتن آن در برابرگلو شایع ترین علت انسداد و راه هوایی در مصدومین بیهوش است. اجسام خارجی و آسیب به مجاری هوایی نیز می‌توانند باعث انسداد راه هوایی شود.

علایم انسداد راه هوایی:  در صورت انسداد کامل، هوای تنفسی به گوش نمی‌رسد و صورت و لبها کبود است و در انسداد ناقص راه هوایی، صدای قل قل و خرخر به گوش می‌رسد همچنین ورود و خروج هوا به ریه خوب انجام نمی‌گیرد.

Snoring خرخر کردن: این نوع صداها در دم و بازدم شنیده میشوندوعلت اصلی بروز آنها، قرارگرفتن زبان و اپی گلوت درجلوی راه هوایی است.(انسدادقسمت فوقانی تنفسی)

Gurglin قل قل کردن: این صداها نماینگر وجود مایع در راه هوایی بوده، برای رفع آن نیاز به ساکشن دهان وحلق وجود دارد. در صورت در دسترس نبودن ساکشن ، باید مصدوم را در پوزیشن ریکاوری قرار داد.بازکردن راه هوایی : شامل بازکردن چانه، عقب بردن سر موجب بالا  وکنار رفتن زبان از روی مدخل مسیر هوایی می باشد. 

B) Breathing(برقراری تنفس):اگرمصدوم هوشیارباشد،تنفس دارداگرچه ممکن است این تنفس وصدای تنفسی غیرمعمول باشدوبایدبه صدای تنفسی توجه کرد.درمصدوم بیهوش،بازبودن راه هوایی وتنفس رامیتوان از روش L.L.F بررسی کرد.

 L: Look)) مشاهده کردن(بالا وپایین رفتن قفسه سینه)

L : Listen)) شنیدن صدای تنفسی

F : (Feel) احساس کردن(هوای بازدمی مصدوم روی صورت وگونه خود)

هنگام بررسی تنفس به نکات زیر توجه کنید :

۱- تعداد تنفس در دقیقه

۲- عمق تنفس: (تنفس های تند ، عمقی، سطحی و…)

۳- تنفس سخت: (دیس پنه یا سختی تنفس وضعیتی است که طی آن  مصدوم با دشواری  دم و بازدم  روبرو است.)

از علائم دیس پنه می توان به :

*حرکت پره های بینی با هر دم و بازدم

*استفاده از عضلات کمکی تنفس به خصوص عضلات گردنی، پشت و بین دنده ای 
برا ی انجام عمل دم

*استفاده بیش از حد از عضلات شکمی جهت انجام بازدم  و…. اشاره کرد.

C)Circulation  (به جریان درآوردن گردش خون): با لمس نبض گردن (کاروتید) از وجود ضربان قلب اطمینان حاصل کنیدکه معمولاً باید ۱۰ ثانیه برای لمس نبض وقت گذاشت. توجه داشته باشید که هر دو شریان کاروتید را هم زمان باهم لمس نکنید و فشار زیادی بر روی این شریان وارد ننمائید زیرا در ریتم ضربان قلبی اختلال ایجاد شده و حتی باعث شوک هم میشود.

ب )ارزیابی ثانویه مصدوم:

انجام یک ارزیابی منظم وجامع ازکل بدن مصدوم همراه باگرفتن شرح حال را ارزیابی ثانویه می گویند و شامل۳ بخش است.

۱)مصاحبه وگرفتن شرح حال

۲)معاینه علائم حیاتی

۳)بررسی وضعیت هوشیاری ومعاینه فیزیکی کامل

قبل ازشروع ارزیابی ثانویه باید به موارد زیر توجه کرد:

نشانه Symptom :گفته هایی است که مصدوم خود بیان می کند (حالت تهوع، سرگیجه، عدم وجود حس و…)

علامت  Sign: مواردی است که امدادگر در طی معاینه ی مصدوم به دست می آورد (نداشتن تنفس، پوست سرد، و…)

مصاحبه و گرفتن شرح حال:

ابتدا باید خود را به عنوان امدادگر دوره دیده به مصدوم  و اطرافیان معرفی کنید، شرح حال مصدوم با مشخصات مصدوم (نام و نام خانوادگی، سن و…) شروع می شود بعد باید دقت کردکه شکایت اصلی مصدوم ازکدام ناحیه می باشد.درصورتی که شکایت اصلی مصدوم درد باشد لازم است از مصدوم درمورد مدت زمان، شدت، محل درد، انتشار درد و هر عاملی که باعث شدت یا تخفیف درد  می گردد سوال کنید.

لازم است درگرفتن شرح حال اطلاعات ذیل جمع آوری گردد :

۱) نشانه های بیماری مصدوم

۲) سابقه حساسیت وآلرژی

۳) داروهای مصرف شده

۴) سابقه بیماری قلبی مصدوم

۵) آخرین غذای خورده شده(زمان،مقدار ونوع غذا)

۶) حوادثی که قبل ازجراحت رخ داده است.

معاینه علائم حیاتی  (Vital Signs )

علائمی که نشان دهنده حیات،مرگ وسلامت فرد است راعلائم حیاتی می گویند. علایم حیاتی نشانگرعملکردسیستم های حیاتی بدن یعنی دستگاه عصبی مرکزی (بویژه مغز)،دستگاه تنفس ودستگاه گردش خون است.علائم حیاتی شامل موارد زیر می باشد :

۱- تنفس (B )                              Breathing

۲- نبض (P )                                         Pulse           

۳- فشارخون(BP )            Blood Pressure

۴- درجه حرارت بدن(T)        Temperature  

۵- درجه یاسطح هوشیاری

۱-تنفس Breathing 

وجود اکسیژن برای تداوم حیات ضرورت دارد وعمل تنفس ورود هوای حاوی اکسیژن به ریه ها، جذب آن در خون و سپس جریان یافتن آن درتمامی بدن را  مقدور می سازد.

عموماً مجموع عمل دم و بازدم و مراحل تبادل گاز در ریه ها، عمل تنفس نامیده            می شود. از مجراهای تنفسی می توان به (دهان، بینی، نای، نایژه، شش ) اشاره کرد.

در ارزیابی تعداد تنفس، ریتم تنفس(منظم و نامنظم)، عمق تنفس(سطحی و عمقی) و صدای تنفسی(نفس نفس، خس خس، خرخر و…) باید توجه کرد.جهت کنترل تعدادتنفس باید به دفعات بالا و پایین آمدن قفسه سینه توجه کرد.

 بهترین مکان برای شمارش تنفس درکودکان ، منطقه بین شکم و قفسه سینه (در زیر لبه دنده ای) است.

عمل تنفس بطرق گوناگون می تواند مختل شود :

v انسداد  مسیر عبور هوا  (غرق شدگی،  گیرکردن لقمه درگلو)

v ممانعت از تبادل مناسب گازها در ریه ها ( در اثر استنشاق دود، بخارات سمی)

v حالاتی که مانع عملکرد طبیعی ریه ها می گردند (کلاپس یا روی هم خوابیدن ریه و یا برخی سوانح و جراحات)

v اختلالات برهم زننده مکانیسم های  تنفسی(بیماری آسم)

تعداد طبیعی تنفس درسنین مختلف:

• بزرگسالان                      20-12 تنفس در دقیقه
• کودکان                        30- 15 تنفس در دقیقه
• نوزادان                         50- 25 تنفس در دقیقه

عوامل موثر برتغییرات تنفس عبارتند از:

فعالیت زیاد و ورزش، اضطراب و استرس، ترس، بیماری ها، داروها و…

۲-نبض   pulse

به دنبال هر بار انقباض عضله قلب، خون در رگ ها جریان می یابد و جریان خون در رگ ها موج تولید می کند. به عبورموجی شکل خون در درون شریان  نبض
 می گویند. نبض نشان دهنده عمل قلب است.

روش اندازه گیری نبض :

نبض را می توان با قراردادن نوک دو انگشت میانی واشاره روی محلی که شریان از نزدیک سطح پوست و روی استخوان عبور می کند لمس نمود. مدت زمان کنترل تعداد نبض یک دقیقه است .

عوامل موثر بر تغییرات نبض :

• بیماری های مختلف
• سن : تعداد نبض با افزایش سن به تدریج کم می شود.
• جثه بدن : تعداد نبض درافرادی که اندام کوچکتر دارند بیش از افرادی است که اندام  بزرگی دارند.
• وضع جسمانی : حالات هیجانی وتب منجر به افزایش تعداد نبض می شود.
• وضعیت بدن : تعداد ضربان نبض درحالت خوابیده کمتر از حالت ایستاده است.
• داروها

نه محل متداول مورد استفاده برای بررسی نبض :

۱-  گیجگاهی (شقیقه)Temporal             2- ناحیه گردن (کاروتید)Carotid

۳-  نوک قلب Cardio                              4- زنداعلایی (بازو-آرنج) Beracial

۵- زند زبرین (مچ دست)Radial               6- کشاله ران Femoral

۷- پشت زانو Popliteal                            8- درشت نئی (مچ پا )

      9- روی پایی

تعدادطبیعی نبض درسنین مختلف:

بزر گسالان                          80 -60      بار در دقیقه

کودکان (۸-۱)سال            100 -80      بار در دقیقه

نوزادان زیریک سال           120-100    بار در دقیقه

۳- فشار خون    Pressure Blood

نیرویی که خون براثر انقباض قلب به دیواره ی شریان وارد می کند رافشارخون 
می گویند.فشارخون را بادستگاه فشارسنج وبرحسب میلیمترجیوه اندازه گیری می کنند.

عوامل موثر بر فشارخون:

فعالیت ، تنیدگی عاطفی( استرس، هیجان و… ) ، درد ، ساعت مصرف آخرین سیگار یا نوشیدن قهوه و…

علائم  افزایش فشارخون(Hypertension)

سردرد، زنگ زدن گوش ها، برافروختگی صورت ، خونریزی از بینی ، خستگی و…

علائم کاهش فشارخون(Hypotension )  

سرگیجه،تندی ضربان قلب،بیقراری،پوست سردیامرطوب،پوست رنگ پریده یاکبودو..

فشارخون ازدوجزء اساسی تشکیل می شود :

۱.                  فشارخون سیستولیک یا ماکزیمم Max

۲.                  فشارخون دیاستولیک یا مینیمم  Min

فشارخون سیستولیک به حداکثر فشار ایجاد شده از طرف قلب ، که بر دیواره سرخرگها وارد می آید گفته می شود.

فشارخون دیاستولیک به حداقل فشار ایجاد شده ازطرف قلب، که بر دیواره     سرخرگها وارد می آید گفته می شود.

فشار سیستولیک و دیاستولیک بصورت کسر بیان می گردد که فشار سیستولیک در صورت کسر و فشار دیاستولیک در مخرج کسر نوشته می شود. مثلاً:  BP=

اجزای تشکیل دهنده فشارسنج :

۱.دستگاه فشارسنج ازکاف ( Cuff   قسمتی است که بر روی بازو بسته می شود)، ستون درجه (صفحه مدرج) ، پمپ و لوله های رابط تشکیل شده است.

۲.گوشی پزشکی از دو نوع دیافراگم ( 1- مسطح ، برای فرکانس های بالا)
(۲- دیافراگم مقعریا بل، برای فرکانس های کم ) لوله رابط وگوشی تشکیل شده است.

انواع دستگاه فشارسنج :

۱.دستگاه فشارسنج عقربه ای که فشارخون را توسط درجه عقربه ای که متصل به یک فنراست می سنجد، این دستگاه به ازای هر هزار بار سنجش باید از نظر دقت    اندازه گیری ، بررسی گردد.  

۲.دستگاه فشارسنج جیوه ای که فشارخون رابرروی ستون درجه جیوه ای نمایش می دهد و درصورتی که مخزن جیوه سالم باشد، یکی ازبهترین وسایل اندازه گیری فشارخون بشمارمی رود. این دستگاه ها به دلیل دقت اندازه گیری بالا دربخش های حساس بیمارستان (مانندCCU، ICU و…)مورد استفاده قرار می گیرند.

۳.دستگاه فشارسنج دیجیتالی (الکترونیکی) که فشار اندازه گرفته شده را به صورت عدد بر روی صفحه نمایش ارائه می کند. دقت اندازه گیری در این نوع دستگاه زیاد مطلوب نمی باشد.

طریقه اندازه گیری فشارخون :

• بازوبند یا کاف را درحدود ۵/۲ سانتی متر بالاتر از چین آرنج دور بازوی بیمار ببندید. (نه زیاد شل و نه خیلی محکم)
• دیافراگم مسطح گوشی پزشکی را روی محل نبض براکیال قرار دهید.
• با نوک دو انگشت میانی  نبض رادیال رالمس کرده ودست خودرادرمحل نگه دارید.
• درحالی که درجه دستگاه را نگاه می کنید، با واردآوردن فشارهای مساوی و یکنواخت بر روی پمپ، هوا را وارد بازوبندکنید، تا هنگامی که ضربان نبض را در زیر انگشتان خود احساس نکنید. درجه دستگاه را بخاطر بسپارید.
• انگشت خود را ازروی نبض رادیال برداشته و مجددا شروع به پمپ زدن کنیدتا درجه دستگاه ۳۰ میلی مترجیوه بیشتراز درجه ای که نبض درآن قطع شده بود افزایش یابد.
• ضمن اینکه درجه دستگاه را به دقت نگاه می کنید،  به آهستگی پیچ تنظیم روی پمپ را باز کنید تا هوا تدریجاً (۲-۳ میلی مترجیوه در ثانیه) خارج شود. اولین ضربه ی قوی نبض را که شنیدید عدد نمایش داده شده هم زمان بااین ضربه را یادداشت کنید. این عدد نمایانگر فشارخون ماکزیمم (Systolic) می باشد.
• در حالیکه فشارهوا در بازوبند سقوط می کند به گوش دادن ادامه دهید تا زمانی که صداها بسیار ضعیف می شوند یا به طورکامل از بین می روند. مجدداً به  عقربه ی روی فشارسنج نگاه کنید این عدد نمایانگر فشارمینیمم (Diastolic )می باشد.
• عدد اندازه گیری شده را ثبت نماید. پیچ پمپ را تا آخر بازکنید بازوبند را از دور  بازوی بیمار رها سازید.  

اندازه‌گیری فشار خون از پا (ران) :

فرد را روی شکم بخوابانید در صورتی که      نمی توانید فرد را در این وضعیت قرار دهید ‌، او را به پشت بخوابانید (طاق باز) به طوری که زانو کمی خمیده باشد. لباس یا پوشش روی ران وی را کنار بزنید.کاف دستگاه فشار خون را دور بخش میانی ران بپیچید (روی شریان پشت زانویی) و فشار خون فرد را  اندازه‌گیری نمایید.

تغییرات مهم درفشارخون:

×فشارخون سیستولیک بیشتراز۱۴۰ میلی مترجیوه

×فشارخون دیاستولیک بالاتراز۹۰ میلی مترجیوه

×فشارخون سیستولیک کمتراز۱۰۰ میلی مترجیوه

۴- درجه حرارت     Temperature

فعالیت وسوخت وسازتولید حرارت می کند وکاهش یا افزایش آن می تواند مخاطره آمیز باشد. یکی از راه های مهم از دست دادن حرارت تنفس است.

درجه حرارت طبیعی بدن بین(۷/۳۷-۸/۳۶) و میانگین آن ۳۷ درجه سانتیگراد  می باشد.

علائم بالینی افزایش درجه حرارت بدن (تب):

افزایش ضربان قلب، افزایش تعداد وعمق تنفس، لرز، رنگ پریدگی، پوست سرد،کبودی بسترناخن ، دانه دانه شدن پوست،تعریق و…

علائم بالینی کاهش درجه حرارت بدن(هیپوترومی) :

کاهش نبض،تنفس،لرزشدید،احساس سرما،پوست رنگ پریده و سرد ومرطوب،کاهش فشار خون، خواب آلودگی، از دست رفتن آگاهی و پیشرونده به طرف اغماء و…

عوامل موثربرتغییرات درجه حرارت بدن :

درجه حرارت بدن دراثر ورزش، بیماری ها، فعالیت جسمی، حرارت محیط و دوران  بارداری بالا می رود وعواملی مانند گرسنگی ،کم شدن مقاومت بدن، خونریزی و شوک آن را پایین می آورند.

محل های مناسب برای اندازه گیری درجه حرارت بدن:

v                 دهان(زیرزبان)             Oral

v                 زیربغل                 Axillary

v                 مقعد                        Rectal

ترمومتر(تب سنج): وسیله ای است که برای سنجش دمای بدن بکار می رود.

انواع ترمومتر:

۱.ترمومتر جیوه ای: دارای یک ستون مدرج شیشه ای و یک مخزن جیوه می باشد، که بر اساس شکل مخزن جیوه ی آن دو نوع دهانی ، مقعدی دارد.

درنوع دهانی، مخزن جیوه استوانه ای شکل، باریک و دراز  بوده که برای سنجش دمای بدن از راه دهان و زیر بغل استفاده می شود.

مخزن جیوه در نوع مقعدی، گرد، کوتاه وکمی پهن می باشد که فقط برای تعیین درجه حرارت از راه مقعد بکار می رود. 

۲.ترمومتر نواری: یک نوار حساس به گرما است و به منظورتعیین درجه حرارت بدن برروی پیشانی قرار می گیرد وتغییر رنگ ایجاد شده روی نوار درجه حرارت رانشان
 می دهد.درضمن این نوارها پس از انقضاء تاریخ مصرف،کارایی ندارند.

۳.ترمومتر دیجیتالی: این نوع ترمومتربرای اندازه گیری درجه حرارت بدن ازطریق (زیرزبان،زیربغل، پرده گوش) بکارمی رود.

استفاده ازآن آسان بوده و اندازه گیری سریع ودقیق انجام می شود به همین دلیل استفاده از آن برای کودکان ایده آل است.

روش اندازه گیری دمای بدن از راه دهان :

دراین روش ترمومتر را زیرلگام زبان بگذارید ازمصدوم بخواهید با بستن لبها،آن را در دهان نگاه دارد و با دندان ها فشاری برآن وارد نکند.

مدت زمان مورد نیازبرای ثبت درجه حرارت دراین روش۳-۲ دقیقه می باشد.

برای چه کسانی ترمومتر را در دهان نمی گذاریم :

Ø                  افرادی که فک آنها شکسته ، ویا خونریزی شدید دهان داشته باشند.

Ø                  افراد دیوانه

Ø                  نوزادانی که می خواهند دندان در بیاورند.

Ø                  بیمارانی که مایعات گرم یا سرد نوشیده ویا سیگارکشیده باشند.(باید به مدت ۳۰-۱۵ دقیقه صبرکرد) .

روش اندازه گیری دمای بدن از طریق زیربغل:

یک دست بیمار را ازدرون آستین لباس بیرون آورده ، چنانچه بیمارعرق کرده است زیربغل او را بدون مالش(اصطکاک) با دستمال، خشک کنید. مخزن جیوه ترمومتر را درمرکز زیر بغل قراردهید، دست بیمار را از آرنج خم کرده روی سینه اش قراردهید.

مدت مورد نیازبرای ثبت درجه حرارت دراین روش ۵-۳ دقیقه است.

کسانی که کتف، ترقوه، بازوی آنها آسیب دیده اند از این روش مستثنی هستند.                                                  

 روش اندازه گیری دمای بدن از راه مقعد:

بیمار را به پهلو بخوابانید ، ترمومترمخصوص(مقعدی) را به ماده چرب کننده آغشته کرده ، در حالی که از بیمار می خواهید نفس عمیق بکشد مخزن جیوه را در حدود        4-5/3 سانتی متر در مقعد وی وارد کنید.

مدت مورد نیاز برای ثبت درجه حرارت در این روش ۲-۱ دقیقه می باشد.

* برای افرادی که بی اختیاری ادرار،مدفوع،اسهال وخونریزی دارنداین روش تجویزنمی شود.

حدود طبیعی درجه حرارت بدن وتغییرات آن

۵- بررسی وضعیت هوشیاری

درحوادث برای مشخص کردن فرد هوشیار و بیهوش می توان از دو روش استفاده کرد:

۱) روش AVPU

۲) روش      GCS

 1. روش AVPU :

۲. روش  GCS :

Glasgow Coma Scale  or  GCS (نمره دادن کما توسط دانشگاه گلاسگو)

در روش GCS پاسخهای چشمی،کلامی وحرکتی مصدوم بررسی می شود ومجموع آن  سطح هوشیاری مصدوم را تعیین می کند این روش بسیار دقیق می باشد روش نمره دهی درجدول زیر بیان شده است فردی که درحداکثر سطح هوشیاری قرار دارد نمره    15و افراد مرده نمره ۳ راکسب خواهند کرد.GCS فقط در ضربات سر (مغزی)  بکار می رود وبه طور مرتب هریک ساعت کنترل می گردد. مصدومی که ۸≥  GCSباشد، مصدومی است که واردComa  شده یا کما او را تهدید می کند.

وضعیت دکورتیکه و دسربره

معاینه فیزیکی :

پس از بررسی سریع مصدوم ازنظر ABC، باید معاینه ازکلیه اندام بدن ( از سر تا پای مصدوم) بعمل آورده شود تا آسیب های آشکار و پنهان مورد شناسایی قرارگیرد.

این کار باید درکوتاه ترین زمان ممکن وترجیحاً در۲ دقیقه صورت گیرد.

مهم ترین ابزار معاینه شما، چشمها و دست هایتان هستند بنابراین باید ماهرانه وسریع عمل کنید. بررسی خودرا بصورت سیستماتیک انجام دهید تا عضوی جا نیفتد.این معاینه به ترتیب باید شامل معاینه صورت، جمجمه،گردن، قفسه سینه، شکم و لگن، اندامها
(تحتانی وفوقانی ) و معاینه ستون فقرات باشد.

۱)  معاینه صورت

ابتدا کل استخوانهای صورت وسپس اطراف کره چشم، خودچشم،گوش، بینی  ودهان را به ترتیب بررسی کنید.

چشم را ازنظرکبودی، قرمزی، تورم و خونریزی  بررسی نمایید. درصورت وجود لنز، آن را از چشم خارج کرده و وضعیت مردمکها را از نظر (اندازه، تقارن و پاسخ به نور) بررسی کنید. درحالت طبیعی قطر مردمک چشم ها با هم برابرند.با تابانیدن  چراغ قوه به یک چشم،واکنش مردمک به نور را  مشاهده می کنید. (تنگ شدن مردمک دراثر نور)

عدم واکنش مردمک به نور می تواند به معنای مرگ، اغماء، کاتاراکت (آب مروارید) در افراد پیر و یا یک چشم مصنوعی باشد.

مردمکهای تنگ شده ، در افرادی که دچار مسمومیت با مواد مخدر هستند و یا معتادان دیده می شود. مردمکهای گشاد و غیر قرینه در افرادی که ضربه مغزی یا سکته مغزی شده اند دیده می شود.

گوش به خروج هرگونه ترشح اعم ازخون یا مایع زلال از مجرای گوش توجه کنید. در صورت خونریزی ازگوش، یک قطره آنرا روی یک شیشه یا دستمال کاغذی بریزید اگرمایع مغزی- نخاعی  با خون آلوده باشد، خون بصورت یک حلقه بسته منعقد (لخته) می شود و مایع مغزی- نخاعی  از اطراف لخته خارج شده و تشکیل حلقه زرد رنگی را می دهد.

(مایع مغزی- نخاعی: یک مایع زرد رنگ و چسبناک است که معمولا ًهمراه با خون  در ضربات سر خارج می شود) .

بینی مصدوم را از لحاظ خونریزی، خروج مایع مغزی- نخاعی ، له شدگی و… مشاهده و لمس کنید.

دهان مصدوم راتوسط مانورهای مناسب(به فصل CPR مراجعه شود) باز کرده و داخل آن  را از نظر وجود جسم خارجی و انسداد، خونریزی، لخته، له شدگی، وجود مواد استفراغی، سیانوزه شدن مشاهده کنید. هنگام معاینه به بوی دهان توجه دقیق نمایید.

۲) معاینه جمجمه

در مورد معاینه جمجمه باید بسیار احتیاط کرد. ابتدا کل جمجمه را از نظر خونریزی، پوست رفتگی،کبودی، له شدگی و فرورفتگی مورد مشاهده قرار دهید.

سپس به آرامی و با احتیاط کلیه استخوانهای سر را لمس کنید.

۳)  معاینه گردن

قبل از انجام هر حرکتی گردن را با دقت مشاهده نمایید. ابتدا به دنبال هماتوم (خون مردگی) در اطراف تراشه (نای) و پشت گردن بگردید به هرگونه کبودی، له شدگی و خونریزی توجه کنید. وریدهای گردنی را از نظر اتساع مورد مشاهده قرار دهید. سپس به لمس گردن بپردازید و به تورم غیرطبیعی، نواحی حساس ودردناک و.. توجه کنید.

۴)                  معاینه قفسه سینه

برای مشاهده دقیق قفسه سینه باید تا جای امکان پوشش های روی قفسه سینه را کنار بزنید و مصدوم را لخت کنید، سپس به دقت حرکات قفسه سینه را تحت نظر قرار دهید:

–                     آیا حرکات تنفسی مشهود است؟

–                     آیا دو طرف قفسه سینه بطور متقارن وهماهنگ باهم حرکت می کنند؟

–                     آیا مصدوم ازعضلات کمکی تنفسی استفاده می کند؟

–                     آیا قطعه شناور یا متحرک ناشی ازشکستگی دنده ها روی قفسه سینه دیده میشود؟

–                     آیا علائمی ازکبودی، له شدگی، خراشیدگی، خونریزی، سوراخ شدگی و… مشاهده می گردد؟

–                     آیا صدای سوت کشیدن ناشی از مکش هوا ازطریق زخم قفسه سینه را می شنوید؟

سپس به آرامی قفسه سینه را از جلو، پهلوها وپشت لمس کنید به دنبال درد و حساسیت نقطه ای بگردید.

۵)                 معاینه شکم ولگن

ابتداپوشش های روی شکم مصدوم راکنارزده، جلو، پهلوها وپشت ناحیه شکم را مورد مشاهده قرار دهید. در مشاهده به وجود هرگونه خونریزی، کبودی، له شدگی، بیرون زدگی احشاء و وجود جسم خارجی در شکم توجه کنید. همچنین نرمی شکم را لمس کرده و به هرگونه حساسیت، درد،سفتی و نیز توده غیر طبیعی در ناحیه طحال، کبد، کلیه ها و مثانه توجه کنید.

آنگاه به نرمی تاج ایلیاک و سایر استخوانهای لگن را از نظر بی ثباتی، درد ، حساسیت لمس کنید.

۶)                 معاینه اندامها( تحتانی وفوقانی)

اندام را از بالا به پایین از نظر خونریزی، پوست رفتگی، زخم شدگی، تورم ، تقارن و تغییرشکل ، تغییر رنگ مشاهده کنید.

سپس به نرمی کلیه استخوان های پا و دست ها، کتف را از بالا به پایین لمس کرده و در صورت هوشیار بودن مصدوم، از او در مورد حس و حرکت و درد در اندام سوال کنید. حرارت و رطوبت اندام را بررسی نموده، نبض ها را لمس کنید و در پایان نبض دو اندام را با هم مقایسه نمایید.

۷)                 معاینه ستون فقرات

به مصدوم اجازه حرکت ندهید. انگشتان خود را به ملایمت درطول ستون فقرات حرکت دهید و به هرگونه تورم ، تغییرشکل ودرد درلمس توجه نمایید.

با  بررسی حس، حرکت وقدرت هر چهار اندام، سلامت  طناب نخاعی را  بررسی کرده اید. مصدومی که صدمات نخاعی دارد ممکن است:

پاراپلژی (فلج نیمی ازبدن) یاکوادری (فلج هرچهار اندام) را نشان می دهد. بیماران سکته کرده نیزممکن است همی پلژی (فلج یک دست و پا در یک نیمه بدن) داشته باشند.

جهت بررسی وضعیت جریان خون اعضاء می توان ازمعاینه پرشدن بستر مویرگی ناخن ها استفاده کرد:

با انگشت بمدت ۵ ثانیه روی لبه یکی از ناخن های دست مصدوم، و یا بخش گوشتی کف دست وی فشار وارد آورید (بشمرید ۱۰۰۵،…،۱۰۰۱،۱۰۰۲) تا بستر زیرآن به حالت سفید درآید. سپس انگشت خود را از محل بردارید و منتظر برگشت رنگ صورتی ناحیه باشید. پرشدن فوری بستر ناخن نشان دهنده جریان خون مناسب است. بطور طبیعی این زمان کمتر از یک ثانیه، و حداکثر ۲ ثانیه است. در صورتی که بیشتراز ۳ ثانیه طول بکشد نمایانگر درجاتی از نارسایی پمپ خون  و… می باشد.