مقدمه ای بر دستیاری دندانپزشکی

مقدمه ای بر دستیاری دندانپزشکی 

تاریخچه دندان پزشکی

سابقه دندانپزشکی به قدمت عمر بشر و احتمالا به داشتن دندان درد بر می گردد. مطابق همین سابقه و بر مبنای امکانات موجود، مردم به مراقبت و تمیز کردن دندانهای خود می پرداخته اند. اگر چه اغلب مردم زمینه هایی مثل دندانپزشکی زیبایی را از امور نوین در عرصه  به شمار می آورند، نشانه هایی از درمان های زیبایی مثل جواهرات چسبانده شده به دندانهای اینکاها و مایاها در قرن نهم از میلاد دیده شده است.

افراد تیم سلامت، دهان و دندان

۱- دندانپزشک، (عمومی و تخصصی)

۲-  دستیار دندانپزشک (بالینی، مالی، پذیرش)

۳- بهداشتکار دهان و دندان

۴-  تکنسین لابراتوار دندانپزشکی

وظایف دستیار کنار دندانپزشک

یک دستیار کنار دندانپزشک که از مهارت بالایی برخوردار است عضو بسیار مهمی در تیم دندانپزشکی تلقی می شود.

کاهش اضطراب بیماران، اخذ تصمیم های به موقع، ساده کردن فرایندهای درمانی و افزایش کیفیت درمان از وظایف دستیار کنار دندانپزشک می باشد.

تنها کسب دانش و مهارت برای تبدیل شدن به یک دستیار کنار دندانپزشک کافی نیست، بلکه باید تبدیل به یک حرفه شده، تمام اعمال و سخنان در این زمینه حائز اهمیت خواهد بود.

برای آنکه اعتماد بیماران را بدست آورید باید خود

۱- از سلامت کافی برخوردار بوده

۲- معاشرت صحیحی با آنان داشته باشید

۳- پوشش مناسبی بر تن کنید.

برای برخورداری از سلامت، باید به اندازه کافی استراحت کنید، غذای مناسبی میل نمایید و برای دستیابی به تناسب اندام به حد کافی ورزش نمایید. وضعیت جسمانی شما در این حرفه اهمیت دارد.

برای معاشرت صحیح با بیماران باید به جزییات شخصی خود توجه داشته باشید، به عنوان مثال هر روز دوش بگیرید، از اسپری های ضد عرق استفاده کنید و بهداشت دهان خوبی داشته باشید.

دانش و مهارت

بدیهی است بسته به نوع کار شما در محیط دندانپزشکی، وظایف شما به عنوان دستیار کنار دندانپزشک متفاوت خواهد بود. به طور ایده آل، دستیار کنار دندانپزشک باید مهارتهای منشی و مهارتهای لازم بالینی، هر دو را داشته باشد تا هنگام غیبت یک نفر، به جای او انجام وظیفه نماید. کار روزانه دستیار کنار دندانپزشک هرگز کسل کننده و یکنواخت نیست.

همکاری گروهی و کار تیمی در محیط دندانپزشکی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. دستیار کنار دندانپزشک باید داوطلبانه کار همکاران غایب خود را قبول کرده و به دیگران کمک کند تا وظایف خود را انجام دهند.

دستیار کنار دندانپزشک باید از شوق و انگیزه کافی برخوردار بوده، از انتقاد بی مورد دیگران بپرهیزد و همواره آماده کمک کردن به دیگران باشد.

از آنجا که محیط دندانپزشکی برای بیماران و کارکنان می تواند محیطی سرشار از استرس تلقی شود، اهمیت دارد که دستیار کنار دندانپزشک فردی مثبت اندیش باشد. دستیار کنار دندانپزشک بایستی برای بیماران ارزش قائل بوده، نیازها و مشکلات آنان را درک نماید.

مسئولیت پذیری و ابتکار عمل

مسئولیت پذیری دستیار کنار دندانپزشک در محیط کار در درجه اول شامل :

۱- حاضر شدن به موقع در محیط کار

۲- ماندن در محیط کار در تمام شیفت کاری

۳-همکاری با سایر افراد تیم دندانپزشکی

۴-  عدم درخواست ترک کردن زود هنگام محیط کار می باشد.

دستیار کنار دندانپزشک باید انتظاراتی را که دندانپزشک از وی دارد دقیقا درک  کرده و در صورت داشتن وقت، به همکاران دیگر که فشار کاری روی آن ها بیشتر است داوطلبانه کمک کند.

مورد اعتماد بودن

تمام سخنان و کارهایی که در مطب دندانپزشکی انجام می شود باید محرمانه باقی بماند. دستیار کنار دندانپزشک به بسیاری از اطلاعات شخصی و مالی بیماران دسترسی دارد.

این اطلاعات باید محرمانه تلقی شده و بدون اجازه کتبی از بیماران نباید هویت یا اطلاعات وی را ارائه نمود. همچنین نباید هرگز درباره بیماران با افراد خارج از محیط کار دندانپزشکی سخن گفت.

وظایف دستیار کنار دندانپزشک

۱-آماده سازی یونیت دندانپزشکی و نشاندن بیمار

۲-  آماده سازی پرونده

۳- به کار گیری فرآیند کنترل عفونت

۴- قرار دادن ست وسایل دندانپزشکی متناسب با نیاز دندانپزشک

۵- مخلوط کردن مواد دندانپزشکی و دادن آن ها به دندانپزشک

۶-  اطمینان خاطر از راحتی بیمار

۷-  ریختن و تریم کردن کست ها و انجام سایر فرایند های لابراتواری که باید در مطب انجام شود.

۸- آموزش دادن بیمار

۹- دادن توصیه های لازم پس از انجام دادن درمان دندانپزشکی به بیمار

۱۰- در نظر داشتن وسایل و مواد موجود در مطب و سفارش دادن آن ها در صورت کمبود

۱۱- هماهنگی لازم در مورد کنترل عفونت و استانداردهای محیط درمانی

اخلاق حرفه ایی مشتمل بر:

۱- کار تیمی و همکاری مناسب با همکاران: رفتار مناسب و عدم بد گویی در محیط کار، احتصاص دادن وقت و توجه کافی به کارو بیماران و مسئولیت پذیری و رعایت زمان ورود و خروج از جمله دیگر جنبه های ظاهر  حرفه ای است.

۲- مورد اعتماد بودن: هرچه در مطب رخ می دهد و هر اطلاعاتی که ممکن است در دسترس باشد باید محرمانه بماند. (شامل اسم، آدرس،تلفن، وضعیت سلامت، وضعیت مالی و…) درباره بیماران به هیچ وجه نباید بیرون از محیط درمانی سخن گفت. برای کسب مقبولیت در محیط کار باید به وضعیت بیماران حساس بود و با آنان همدردی کرد. یک شنونده خوب و اعتماد آنان را جلب کرد.

وجود یک رابطه کار آمد و در عین حال دوستانه میان دندانپزشک و دستیار می تواند موفقیت یک مطب دندانپزشکی را تضمین کند.

این دو نفر می بایست در یک رابطه نزدیک و تنگاتنگ با یکدیگر کار کنند تا چهار هدف زیر را تا مین نمایند:

۱-    افزایش راحتی بیمار

۲-    انجام مراقبتهای دندان با کیفیت بالا

۳-    کاهش زمان لازم برای انجام درمانهای پزشکی

۴-    کاهش استرس و خستگی تیم مشغول در کلینیک

 مراقبت از تجهیزات دندانپزشکی:

تجهیزات دندانپزشکی گران، پیچیده و حساس هستند و می بایست بر اساس دستورات کارخانه سازنده نگهداری می شوند. کارکنان کلینیک مسئول مراقبت روزانه از تجهیزات موجود در مطب دندانپزشکی هستند.

تجهیزات مطب دندان پزشکی:

صندلی بیمار: محافظت از بدن و راحتی بیمار را تامین می کند و حین انجام درمانهای مختلف موقعیت مناسبی برای بیمار و دندانپزشک ایجاد می کند و قابل تنظیم می باشد.

 انواع پوزیشن یونیت دندانپزشکی:

۱-  پوزیشن upright (عمودی): پشتی صندلی صاف و با زاویه ۹۰ درجه است این پوزیشن در هنگام نشستن و مرخص کردن بیماران استفاده می شود.

همینطور ممکن است برای رادیوگرافی و قالبگیری استفاده شود.

۲-   پوزیشنsupine (طاقباز): پشتی صندلی خوابیده می شود تا بیمار کاملا دراز بکشید. بدلیل شکل صندلی، بیمار کاملا صاف نخواهد بود. سر و زانوهای بیمار حدودا در یک سطح خواهند بود.

۳- وضعیت ساب سوپاین : هنگامی اطلاق می شود که بیمار کاملا پایین تر از پاهای او قرار می گیرد. این پوزیشن در شرایط اورژانس که بیمار هوشیار نیست توصیه می گردد.             

صندلی مخصوص دندانپزشک:

طوری طراحی شده که برای ساعات طولانی از بدن فرد عمل کننده حفاظت و حمایت کند.

صندلی دستیار: حرکت و راحتی فرد را تامین می نماید و دارای نشستگاه عریض و صاف است.

لایت (چراغ): حفره دهان را روشن می کند.

پوآر آب و هوا : برای شستن و خشک کردن داخل دهان بکار می رود.

سیستم ساکشن دهانی: آب اضافی، بزاق، خون و دبریها را از دهان بیمار جمع و خارج می کند. انواع ساکشن معمولی و ساکشن با حجم بالا موجود است.

لایت کیور: نور آبی فعال شده می تاباند که رزینها و کامپوزیت ها را کیور کند. و در انواع سیم دار و بی سیم موجود می باشند.

آمالگاتور : دستگاه آماده سازی و میکس آمالگام

پدال: وسیله ای برای تنظیم سرعت  هنپیس است.

پوزیشن مناسب تیم دندانپزشکی

شناسایی موقعیت های درست در هنگام درمان بر اساس ساعت(clock concept) راه خوبی برای آموزش این موقعیت ها به تیم دندانپزشکی است.

توجه کنید که ناحیه قرار گیری دستیار بر اساس اینکه دندانپزشک چپ دست یا راست دست است تغییر می کند.

یک دایره دور صندلی دندانپزشکی تصور کنید که صورت بیمار در مرکز آن باشد و بالای سر بیمار موقعیت ساعت ۱۲ را نشان می دهد. این ساعت به ۴ ناحیه تقسیم می شود.

ساعت ۷ تا ۱۲ پوزیشن دندانپزشک

ساعت ۴ تا ۷ پوزیشن انتقال وسایل

ساعت ۲ تا ۴ پوزیشن دستیار

ساعت ۱۲ تا ۲ ناحیه ساکن و محل قراگیری یک کابینت متحرک

انتقال وسایل:انتقال کار آمد و به موقع وسایل و مواد، حاصل یک تلاش گروهی است که به هماهنگی و ارتباط بین دندانپزشک و دستیار مرتبط است.

اصول اساسی (پایه) انتقال وسیله :

۱-  دستیار باید توالی عمل در حال انجام را بداند و بتواند وسیله جدیدی که لازم خواهد شد را پیش بینی نماید.

۲- یک حرکت مختصر می بایست به هنگام انتقال وسیله انجام شود.

۳- وسایل در حالت استفاده منتقل می شوند. (یعنی لبه کارگر وسیله به طرف دندانی که روی آن کار می شود هدایت می گردد.)

۴- وسیله باید طوری منتقل شود که دندانپزشک بتواند بخوبی دسته وسیله را بگیرد.

۵-  دندانپزشک باید وسیله را محکم بگیرد.

کنترل رطوبت (ایزولاسیون):

هنگامیکه بعنوان یک دستیار فعالیت می کنید یکی از مسئولیتهای شما حفظ و ارتقا شرایط کلینیک است. دندانها، بافتهای اطراف و حفره دهان بعنوان محفظه ای برای آب، بزاق، خون و قطعات دندانی هستند.

نوع درمان و کاری که قرار است در آن بعنوان دستیار مشارکت کنید و نوع دسترسی به ناحیه عمل، روش انتخابی ایزولاسیون را برای شما مشخص می کند. دراین فصل چند تکنیک و طرز کار مختلف ارائه می شود که می تواند به شما کمک کند تا در موقعیتهای مختلف بهترین کار را انجام دهید.

روش های ساکشن کردن دهان:

۱-  Saliva Ejector  (تخلیه کننده بزاق): این وسیله برای خارج کردن حجم کم بزاق یا آب دهان از بیمار استفاده می شود. این لوله کوچک سبک برای انطباق با مناطق مختلف دهان، دارای انعطاف پذیری می باشد. برای اینکه سر ساکشن را در دهان بیمار ثابتکنید آن را به شکل یک عصا خم کرده و در زیر زبان مخالف سمتی که بر روی آن کار انجام می شود قرار دهید.

۲- ساکشن دهانی با حجم بالا(H V E): وسیله قویتری برای کنترل رطوبت است که معمولا در طول اعمال دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.

سیستم  HVE بر اساس قانون خلا کار می کند  که مشابه جارو برقی های خانگی است. موارد کاربرد آن :

۱-  تخلیه دهان از بزاق، خون، آب و دبریها

۲-    کنار نگه داشتن زبان یا گونه به دور از ناحیه عمل

۳- کاهش آثروسیل های باکتری که توسط هندپیس های با سرعت بالا ایجاد می شوند.

 سرهای ساکشن : معمولی ترین سر ساکشن های مورد استفاده، از پلاستیک نیمه سخت ساخته شده اند که بعد از هر بار استفاده استریل می شوند.

سرهایی از جنس استینلس استیل هم در دسترس هستند که باید قبل از استفاده مجدد استریل شوند. اگر انتهای نادرست سر ساکشن را برروی ساکشن قرار دادید دیگر آنرا جابجا نکنید. زیرا آلوده شده و می بایست با یک سر جدید تعویض شود.

نگه داشتن ساکشن دهانی : ساکشن ممکن است به دو روش نگهداشته شود، یکی گرفتن به روش خودکار (Pen Grasp) و دیگری (Thumb TO Nose ).

هر دو روش بر روی سر ساکشن کنترل ایجاد می نماید که امری ضروری برای راحتی و سلامت بیمار است.

بسیاری از دستیاران از هر دو روش بطور متناسب استفاده می کنند.

ایزولاسیون (جدا سازی و خشک کردن محیط)

۱- رول پنبه : یکی از روشهای اطمینان از محیط خشک استفاده  از رول پنبه است. ایزولاسیون با رول پنبه یک روش جایگزین برای کنترل رطوبت در محیط عمل است

فواید رول پنبه :

۱- به سرعت جا گذاری شده و بی خطر می باشد

۲-  استفاده از آن آسان است

۳- برای جا گذاری آن تجهیزات اضافی لازم نیست

مضرات رول پنبه

۱- از آلوده شدن ناحیه عمل توسط زبان بیمار جلوگیری نمی کند

۲- از افتادن دبریها به داخل دهان یا گلوی بیمار جلوگیری نمی کند

۳- اگر بخواهند خارج شوند رول پنبه های خشک ممکن است به مخاط دهان بچسبند و به بافت آسیب برسانند.

۴-  اگر قبل از پایان کار خیس شوند باید عوض گردند

وسایل کمکی دیگر در ایزولاسیون

۱- Dry Angle

۲-  رابردم

درای انگل پد مثلثی شکل می باشد که در مخاط باکال روی مجرای استنسون قرار داده می شود (مجرای خروجی غده پارروتید در مقابل دندان مولر دوم فک بالا قرار گرفته است)

رابردم : این وسیله یک محافظ لاتکسی نازک است که برای ایزوله کردن یک دندان خاص یا چند دندان در طی درمان استفاده می شود.

رابردام معمولا در درمان اندو یا برخی درمانهای ترمیمی کاربرد دارد.

جنبه های قانونی و حرفه ای دستیاری مطب دندانپزشکی

پرداختن به حرفه دستیاری در مطب دندانپزشکی، مستلزم حفظ ظاهر و اخلاق حرفه ای مناسب است.

ظاهر حرفه ای مشتمل است بر :

۱- سلامت کافی : رژیم غذایی مناسب، ورزش کافی و استراحت کافی که مستلزم شغل پر تحرکی مثل دستیاری است.

۲- آراستگی ظاهر : بهداشت شخصی، عدم استعمال دخانیات و عدم استفاده از لباسهای زننده و عدم استفاده از جواهرات و آرایش که موارد اخیر همه می توانند موجب انتقال الودگی ها باشند.

۳- پوشش مناسب : با پوشانندگی حداکثر سطح بدن، فاقد چین و زیپ و جیب با هدف جلوگیری از انتقال آلودگی ها.

قانون و اخلاق

اگر چه اصول اخلاقی برای ما بایدها و نباید ها و خوب و بد را مشخص می کنند، ولی الزامات قانونی نکاتی است که از آنها نمی توان عبور کرد، زیرا مسئولیت قانونی و مشکلات بعدی احتمالی را ایجاد خواهد کرد.

دستیاران کنار دندانپزشک جزو اعضای گروه ارائه دهنده خدمات دندانپزشکی هستند.آنها بایستی مطابق استانداردهای اخلاقی و قانونی که مردم جامعه از ایشان انتظار دارند رفتار کنند. ارتباط تنگاتنگی بین قانون و اخلاق وجود دارد.

اخلاق در بر گیرنده رفتارهای ذاتی و درونی انسان می باشد ( رفتار درست یا غلط، خوب یا بد ) اخلاق حرفهای به واقع شامل ارزشها، استانداردهای بالای رفتاری و همچنین الزامات شخصی در برخورد با بیماران و بقیه مشاغل است.در شرایط مختلف موارد اخلاقی می توانند توسط افراد به طرق مختلف تعببر شوند.

بعنوان یک قانون کلی،استانداردهای اخلاقی از لحاظ جایگاهی، همیشه  بالاتر از حداقل استانداردهای وضع شده توسط قانون قرار می گیرند. به این صورت که یک رفتار می تواند غیر اخلاقی باشد در عین حال در محیط قانون قرار گیرد، در حالیکه اگر یک رفتار غیر قانونی باشد دیگر نمی تواند اخلاقی قلمداد شود. در حیطه مفاهیم اخلاقی به دو پرسش زیر پاسخ داده می شود :

۱ – چه عملی بهتر است انجام دهیم ؟

۲- چرا این عمل بهتر است انجام شود ؟

مفاهیم اخلاقی بیشتر در بر گیرنده این مطلب است که چه کاری پسندیده و بهتر است که توسط فرد انجام شود، در حالیکه قانون شامل کارهایی است که فرد بایستی انجام دهد و همیشه افراد موظف به انجام این امور می باشند.

مبانی و اصول پایه در اخلاق حرفه ای

تصمیمات و عملکرد ما توسط اصول اخلاقی جهت دهی می شوند. این اصول  به  چهار دسته تقسیم می شوند.

 

الف ) نفس گرایی ( استقلال و خودمختاری )

نفس گرایی شامل حق و حقوق اختفاء و پوشیدگی اسرار، آزادی در انتخاب و داشتن مسئولیت در نفس قابل اعمال یک شخص می باشد. استقلال داخلی و خود مختاری فرد را تشویق می کند که در تفکر و قضاوت آزادی داشته و بطور مستقل و فارغ از تاثیرات بی مورد عمل کند. در مجموع مردم آزادند هر کاری که می خواهند انجام دهند، تا زمانیکه از حد و حدود قانون فراتر نرفته وموجب آسیب دیگران نشود.

بعنوان مثال : بیماران حق دارند در تصمیماتی که در ارتباط با درمانهای دندانپزشکی که دندانپزشک در موردشان اتخاذ می کند کاملا نقش داشته باشند و یا حتی انجام درمانهای توصیه شده توسط دندانپزشک را نپذیرند.

ب) عدم آسیب رسانی

این اصل اساسی ترین جزء اخلاقیات می باشد و با تمام سطوح رفتاری منجمله رفتارهای متقابل بین اشخاص و رفتارهای شغلی مرتبط است. بعنوان مثال، اگر عملی منجر به آسیب فیزیکی و روحی شخص دیگری گردد، نمی تواند اخلاقی قلمداد شود. در اعمال دندانپزشکی این حالت زمانی پیش می آید که بیمار خواستار انجام درمانی باشد که از نظر دندانپزشک این درمان به صلاح بیمار نیست و با انجام آن بیمار آسیب می بیند.

ج) ارتقاء سلامت و تندرستی

این اصل براین اساس نهاده شده که اعمال ما تا زمانی می توانند اخلاقی وپسندیده محسوب شوند که برای فرد یا جامعه مفید باشند. عدم آسیب رسانی به تنهایی کفایت نمی کند بلکه جهت گیری اعمال ما باید انگونه باشد که به دیگران یاری رسانیم. به عنوان مثال: داوطلب شدن در برنامه های آموزش سلامت دهان  و دندان به این اصل مربوط می شود.

د) رعایت عدالت

منظور از رعایت عدالت آن است که با مردم عادلانه رفتار شود تا هر آنچه را که استحقاق و شایستگی آن را دارند، دریافت کنند. تمامی بیماران فارغ از آنکه در چه موقعیت اجتماعی، اقتصادی و تحصیلی قرار دارند، می بایست از خدمات درمانی دندانپزشکی با کیفیت یکسان برخوردار شوند.

محرمیت و رازداری

محرمیت در مشاغل وابسته به سلامت مردم بسیار حائز اهمیت است.کلیه کارکنان خدمات درمانی موظف به احترام به حقوق بیماران و حفظ اسرارشان می باشند.

اگر چه، در محیط محرمیت ممکن است تضادهایی بروز کنند. اغلب نیاز هست که تعادلی بین رعایت اصل محرمیت در مورد یک بیمار و حقوق اشخاص دیگر در معرض خطر قرار نگیرد. در این خصوص مسئولیت های قانونی ای وجود دارند که در موارد خاصی، جهت کمک هر چه بیشتر به بیمار و سلامت اجتماع آشکار سازی اسرار بیمار امکان پذیر خواهد بود.

چالش های اخلاقی

بین مشکلات روزمره و چالش های اخلاقی تفاوت هایی وجود دارند. چالش اخلاقی زمانی بوجود می آید که بین یک یا چند اصول اخلاقی ذکر شده تضاد و ناهماهنگی بروز کند. در مثال زیر نمونه ای از یک چالش اخلاقی دیده می شود.

بیماری که اخیرا حمله قلبی داشته است، مایل است قبل از سفر طولانی که در پیش دارد فورا چند ونیر لامینیت بر روی دندانهای قدامی اش قرار گیرد. در این مورد خاص دندانپزشک می خواهد تا زمان تثبیت شرایط پزشکی بیمار صبر کند در صورتیکه بیمار بشدت خواهان انجام این عمل می باشد. در نتیجه دندانپزشک در یک

چالش اخلاقی قرار می گیرد از یک سوء خواسته بیمار قرار دارد و از سوی دیگرخواسته دندانپزشکی.

پرونده بیماران

تمام معاینات، تشخیص ها، رادیوگرافی ها، درمانها، فرم های رضایت نامه و تاریخچه های پزشکی و دندانپزشکی و تجویز داروهای بیمار جزء پرونده بیمار است و باید حتما مکتوب شود.چیزی را نباید به خاطر سپرد.

این پرونده ها نباید تا حد امکان خط خوردگی پیدا کنند و برای اصلاحشان باید با لاک غلط گیر اقدام کرد.نوشته ها باید با خودکار و قلم (نه مداد) نوشته شوند.

مالکیت این رکوردها و اسناد با پزشک است و جز در موارد خاص نمی توان انها را به بیمار سپرد.

گزارش سوء رفتار با کودکان از جمله موارد قانونی است که تیم دندانپزشکی موظف به گزارش آن به مراجع ذیصلاح هستند.

هر بیمار باید یک پرونده جدا داشته باشد و مفصل نویسی در پرونده امری پسندیده است و تا حد امکان به مراجع ذیصلاح هستند.

محتویات پرونده باید تاریخ داشته باشند و به گونه ای نوشته شوند که گویی قرار است به دادگاه عرضه شوند. به هیچ وجه در زمان بروز اختلاف در محتوای پرونده با هدف رفع مشکل تغییری ایجاد نکنید.

قوانین ایران در این زمینه :

– فاش کننده اسرار بیمار در غیر از مواردی که بر حسب قانون الزام دارد به شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم خواهد شد.

-دیه از بین بردن تمام دندانهای بیست و هشت گانه ( به جز عقل که دیه ندارد) دیه کامل می باشد که دیه دندانهای قدامی ( سانترال،لترال،و کانین های دو طرف ) دو برابر دندانهای خلفی می باشد.

– دیه از بین بردن مجموع دو فک دیه کامل است

– دیه از بین بردن زبان هم دیه کامل است.

– اگر قسمتی از دندانها و زبان و فک از بین برود قسمتی از دیه پرداخت میشود.که بستگی به سن، جنس،شغل، نقص عضو قبلی، وجود بیماریهای عمومی، موقعیت عضو، امکان ترمیم یا نصب پروتز و کارایی عضو دارد. بعنوان مثال در زنان زیبایی و در مردان کارآمدیی عضو مهم تر است.