AS چیست؟
همه چیز در مورد بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان
( اسپوندیلیت انکیلوزان ) چیست؟
با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با راه های مناسب برای درمان عارضه اسپوندیلیت انکیلوزان آشنا شوید. علت ایجاد بیماری A.S چیست؟ اسپوندیلیت آنکیلوزان (به انگلیسی: Ankylosing spondylitis) عبارت است از یک بیماری مفصلی پیشرونده، مزمن و خودایمنی که اغلب ستون فقرات و استخوانهای لگن را درگیر میسازد. بیمار به دلیل التهاب و سفتی ستون فقرات ممکن است حالت «خم شدن به جلو» داشته باشد. التهاب به ویژه ناحیه خاجی-تهیگاهی Sacroiliac مفاصل لگن، ستون مهرهای کمری، سینهای و گردنی را درگیر میکند. مردان بیشتر مبتلا میگردند و شروع بیماری معمولاً در اواخر دهه دوم یا اوایل دهه سوم زندگی است. پاسخ: ما آگاه و مطمئن نیستیم. از مدت های قبل، تحقیقات پزشکی نشان داده است۹۶ % از بیماران A.S در انگلستان، همگی دارای یک نوع سلول نشانگر ژنتیکی از نوع آنتی ژن سلول های سفید انسانی (human leucocyte antigen) که بنام آنتی ژن ۲۷ HLA-B مشخص گردیده است، می باشند. احتمالاً ممکن است، که یک میکرواورگانیسم معمولی بدون آزار که سیستم دفاعی در این حالت نتوانسته با آن مبارزه کند. در برخورد و تماس با ۲۷ HLA-B باعث بروز و عکس العمل های متقابل گردد. بعضی وقت ها بروز عفونت های روده، می تواند شروع کننده AS باشد. علائم و عوارض ممکن است پس از یک دوره استراحت اجباری در رختخواب (مثلاً پس از یک سانحه رانندگی) آشکار شود و شرایط آرامتر قبلی را شدیدتر و حاد نماید.یک دسته از علائم که با نام سندرم رایتر (Reiters Syndrome) شناخته می شوند، ممکن است به AS کشیده شوند. این شامل بیماری التهاب عنبیه (Iritis) و التهاب پرده همبند چشم (U veitis) است که قرمزی (خونی شدن) سوزش و درد و سنگینی چشم از عوارض آن است. بیماران مبتلا به (Reiter s Syndrome) ازالتهاب لوله پیشاب راه نیز رنج می برند، (urethritis) این التهاب مجاری دفع ادرار (لوله ای که ادرار را از مثانه به خارج بدن هدایت می کند) باعث می گردد تا در موقع ادرار درد و ناراحتی ایجاد شود. ممکن است بعد از ادرار ترشح ادامه داشته باشد. خاصه در صبح و هنگام برخاستن از خواب که حجم ادرار زیاد است این ناراحتی شدیدتر است و همچنین ممکن است باعث تکرر ادرار نیز بشود. در زنان درد وجود دارد، اما ادامه ترشح انتهای ادرار ابراز نشده است. بیماری رایتر به آرتریت مفاصل بزرگ که بطور مشخص پاها را درگیر می کند (مفاصل ران، زانو و…) منجر می گرد. که با درد قسمت های تحتانی کمر همراه است و در شب هنگام و موقع برخاستن از خواب و یا پس از یک استراحت طولانی شدیدتر است.
ریسک انتقال بیماری به فرزندان چگونه است؟
پاسخ: اگر یکی از والدین به A.S مبتلا باشد، شانس انتقال ژن ۲۷ B- به فرزند ۵۰ درصد می باشد. البته همه کسانی که دارای ژن ۲۷ HLA-B هستند، الزاماً مبتلا به AS نمی شوند. اما بطور کلی احتمال اینکه فرزندش به A.S مبتلا شود به نسبت یک نفر از ده نفر، و در صورتی که دارای ژن ۲۷ HLA B- هستند به نسبت یک نفر از پنج نفر می باشد. در مورد ارث بردن بیماری AS از پدر بزرگ و مادر بزرگ این نسبت یک نفر از بیست نفر و یا کمتر می باشد. توصیه می شود در مورد بروز علائم اولیه بیماری AS در فرزندان به پزشک متخصص روماتولوژی مراجعه و با ایشان مشورت نمائید.
آیا بیماری های دیگر با AS ارتباط دارند؟
پاسخ: یک نوع بیماری پوستی به نام پسوریازیس( Psoriasis) با AS می تواند ارتباط داشته باشد. پسویازیس باعث پوسته پوسته شدن و فلسی گردیدن پوست و روی سر و نیز یک نوع متفاوت تری از آرتریت می گردد. یک نوع عفونت اکتسابی جنسی که به آن التهاب غیر مشخص مجرای ادرار NSU (Non-Specific Uretheritis) گفته می شود می تواند توسط ارگانیسمی بنام( Chlamydia) ایجاد شود و موجب عفونت مجاری ادرار و برخی مواقع تظاهرات دیگری از بیماری رایتر گردد. بیماری کولیت اولسر یا بیماری کراون (بیماریهای التهابی روده) با AS ارتباط دارد. ولی بوسیله AS ایجاد نمی شود
علائم این بیماری ها اسهال خونی همراه با تب، کاهش وزن و گاهی با کراون آرتریت مفاصل محیطی توام می باشد. چگونه می توان از ابتلا به AS اطمینان پیدا کرد؟ پاسخ: اگر شما دارای علائم کلاسیک AS باشید، پزشک عمومی شما با نگاه کردن به فرم ستون فقرات در ناحیه کمر می تواند ببیند که آیا مهره های کمر قوس طبیعی را از دست داده و صاف شده است، در چنین شرایطی شما را به یک پزشک متخصص روماتولوژی معرفی میکند تا ایشان عکس های رادیولوژی ستون فقرات شما را مطالعه و تغییرات مشخص به وجود آمده در مهره های فقرات کمری و پشت شما را بررسی کند. برخلاف سایر ناراحتی های روماتیسمی دیگر، آزمایش خون کمک زیادی در تشخیص بیماری AS نمی نماید.
تشخیص و درمان علائم بالینی شامل خشکی صبحگاهی، گاهی اوقات آرتریت التهابی مفاصل زانو و هیپ و سایر مفاصل، خم شدن سر و گردن بیمار به جلو و ایراد در راست نگهداشتن سر و گردن، وتب خفیف میباشند. در تست شوبر از محاذات ستیغ خاصره در پایین کمر نقطهای علامت گذاری می شودو ۱۰ سانتی متر بالاتر از آن نقطه دیگری علامت گذاری میشود، سپس از بیمار خواسته میشود به جلو خم شود و در این حالت مجدداً فاصله بین این دو نقطه اندازه گیری میشود در فرد سالم این فاصله از ۱۳ سانتی متر بیشتر خواهد بود (تست شوبر منفی) در حالی که در فرد مبتلا به التهاب مهره خمیده، این فاصله از ۱۳ سانتیمتر بیشتر نخواهد شد (تست شوبر مثبت). در رادیوگرافی روبروی ستون فقرات و ناحیه خاجی-تهیگاهی حالت منحصربهفردی در موارد پیشرفته بیماری دیده میشود که در آن جسم مهرهها از طرفین به یکدیگر متصل شدهاند (ستون مهرهای خیزرانی bamboo spine). در آزمایش خون نیز در موارد حاد بیماری افزایش ESR و CRP را داریم. آنتی بادیHLA-B27 در خون بیش از ۹۰٪ بیماران وجود دارد.درمان شفابخش نیست بلکه در جهت کاهش درد وعلائم است. درمان با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، سولفاسالازین، ویتامین D و داروهای سرکوبگر ایمنی است. فیزیوتراپی نیز مفید است
آیا معالجه قطعی برای AS وجوددارد؟
پاسخ: متاسفانه خیر؟ البته داروهای ضدالتهابی به بهبودی حال عمومی شما کمک نموده، درد را کاهش می دهد و خواب شما را راحت تر می نماید. اما این فقط قسمتی از درمان بوده و انجام حرکات ورزشی مناسب (برای کنترل عوارض، حفظ حرکات و جلوگیری از تغییر فرم بدن) بطور قطع بهترین عمل و تکمیل کننده درمان AS می باشد. دارو ها به شما کمک می کند تا حرکات ورزشی را با درد کمتر انجام دهید. برخی حرکات درمانی مناسب را در انتهای این بحث خواهید یافت.
نتیجه نهایی بیماری AS چیست؟
پاسخ: به نظر می رسد که در افراد مختلف بیماری AS کمی متفاوت اثر می گذارد.اما بطور معمول شما در می یابید که در طول سالیان، علائم و عوارض آن گاهی جدی و گاهی آرام می شود. در فرم کلاسیک، ستون مهره ها سفت، خشک و یکپارچه می شود. (ابتدا مهره های پائین تر و کمری، و بعداً به تدریج مهره های بالاتر یعنی پشت و گردن).که این به خاطر استخوان های ایجاد شده اضافی می باشد.البته اگر همواره به فرم بدنتان توجه داشته باشید و ورزش های مناسب را برای جلوگیری از خمیدگی و حفظ حرکت پذیری دائماً انجام دهید می توانید از جدی شدن این عوارض جلوگیری نمائید
روابط عمومی انجمن پرستاری ایران