واریس چیست ؟و چه عواملی باعث واریس شدن پا میشود؟
اغلب افراد مبتلا به واریس، معمولا بیماری زمینه ای ندارند و بدون هیچ دلیل روشنی دچار چنین بیماری می شوند. هرچند این بیماری معمولا علامت و یا عارضه خاصی ندارد، ولی برای بعضی افراد از نظر زیبایی مشکل ساز است.
آشنایی با وریدهای طبیعی پا
وریدها، عروق خونی هستند که خون را به قلب بر می گردانند. جریان خون از عروق پا بالا می رود، به عروق بزرگتر می ریزد و نهایتا به سمت قلب حرکت می کند. سه نوع رگ در پاها وجود دارد.
وریدهای سطحی آنهایی هستند که درست در زیر سطح پوست قرار دارند . شما معمولا می توانید آنها را ببینید و یا وریدهای سطحی بزرگتر را لمس کنید. همین عروق سطحی پا هستند که ممکن است واریسی شوند.
وریدهای عمقی پا که از لابلای عضلات عبور می کنند. شما نمی توانید آنها را ببینید و یا لمس کنید.
تعداد زیادی عروق ارتباطی (سوراخ) کوچک وجود دارند که خون را از وریدهای سطحی به عروق عمقی منتقل می کنند.همچنین دریچه های یک طرفه ای در درون رگهای بزرگتر و با فواصل مشخص وجود دارند. این دریچه ها از بازگشت خون به سمت عقب (جهت اشتباه) جلوگیری می کنند. هنگامی که ما می ایستیم، بین خون موجود در پاها و قلب ما ارتفاع زیادی وجود دارد. جاذبه تمایل دارد که خون را به سمت پایین بکشد، ولی دریچه های وریدی مانع این کار می شوند و سبب می شوند تا جریان طبیعی خون به سمت قلب ادامه داشته باشد.
مقایسه رگ های طبیعی و رگ های واریسی
رگهای واریسی چیستند؟
واریس در واقع بخش گشاد شده (بزرگ شده) وریدهاست که درست زیر سطح پوست مخصوصا در پاها قرار گرفته است. آنها اغلب به راحتی دیده می شوند، زیرا بزرگ و برجسته هستند. البته اگر شما اضافه وزن داشته باشید، آنها به دلیل پنهان شدن بوسیله بافت چربی زیر پوست، به راحتی قابل مشاهده نخواهند بود.سایر انواع رگهای کوچکتری که ممکن است توجه شما را جلب کنند شامل:شبکه عروقی «شبکه ای از وریدهای کوچک که بسیار نزدیک هم قرار گرفته اند» و عروق عنکبوتی که شبیه الگوی starburst در یک قسمت از پا دیده می شوند، می باشند. آنها رگهای واریسی واقعی نیستند.
چه چیز باعث واریسی شدن رگها می شود؟
تصور بر این است که دیواره ورید در بعضی قسمتها ضعیف می شود. سپس این بخش ها گشاد شده و برجسته می شوند. اگر این اتفاق در نزدیکی دریچه رخ دهد، ممکن است دریچه نیز آسیب دیده و جریان خون به عقب بر گردد. در صورت بروز این اتفاق برای یک دریچه، فشار اضافی در ورید ایجاد می گردد که باعث گشادتر شدن بخشهای مختلف و درگیری تعداد بیشتری از دریچه ها می گرد. سپس خون در ورید متسع جمع شده و ان را برجسته می سازد.
واریس در چه کسانی ایجاد می شود ؟
از هر ۱۰ نفر فرد بزرگسال، حدود ۳ نفر در طول عمر خود دچار واریس می شوند. اغلب افراد مبتلا، بیماریهای زمینه ای ندارند و بدون هیچ دلیل روشنی دچار واریس شده اند. با این حال شانس ابتلا به واریس در موارد زیر افزایش می یابد:
بارداری:واریس در دوران بارداری تا حدودی به دلیل فشار بیش از حد نوزاد بر روی وریدهای مادر و از طرفی تاثیر هورمون های دوران بارداری که باعث شل شدن دیوار عروق می گردد، ظاهر می شود. هر چه تعداد فرزندان شما بیشتر باشد، خطر ایجاد عروق واریسی دائمی در شما بیشتر می گردد. در طی حاملگی، عروق واریسی ظاهر شده و یا حتی بدتر می شوند، اما اغلب بعد از پایان دوران بارداری که فشار روی عروق کمتر می شود، بهبود می یابند.
سن:با بالا رفتن سن، شیوع واریس افزایش می یابد.
اضافه وزن:که به نظر می رسد شانس خانمها و نه آقایان را برای ابتلا به واریس افزایش می دهد.
زیاد ایستادن:گفته می شود مشاغلی که با زیاد سر پا ایستادن سر و کار دارند، باعث ایجاد واریس می شوند، اما شواهد علمی اندکی در این مورد وجود دارد. گاهی اوقات ممکن است بیماری زمینه ای باعث بروز واریس شود،
علایم واریس چیست؟
اغلب افراد مبتلا به رگهای واریسی هیچ نشانه ای ندارند. برخی از افراد به دلیل ظاهر شدن وریدها در زیر پوست نگران می شوند. وریدهای واریسی بزرگتر ممکن است دردناک باشند و یا با احساس سنگینی یا خارش همراه باشند. شما ممکن است دچار تورم مچ پا و یا زانو نیز گردید.
آیا واریس عارضه ای هم دارد؟
دراغلب افراد مبتلا به رگهای واریسی هیچ عارضه ای دیده نمی شود. در موارد کمی نیز عوارض ایجاد می شود. عوارض ناشی از فشار بالای موجود در وریدهای واریسی است که باعث ایجاد تغییراتی در عروق خونی کوچک نزدیک به پوست می گردد. معمولا بروز عوارض چند سال پس از ظاهر شدن واریس ایجاد می گردد. با این حال نمی توان پیش بینی کرد که چه کسانی دچار عوارض می شوند. اندازه وریدهای قابل مشاهده هیچ ارتباطی با بروز عوارض نیز ندارد. عوارض احتمالی عبارتند از:
التهاب ورید (ترومبوفلبیت)
تورم کف و قسمت تحتانی پا.
تغییرات پوستی در طول رگهای برجسته.
تغییرات احتمالی پوست عبارتند از:بی رنگ شدن پوست، اگزما، زخم های پوستی، سفت و سخت شدن لایه چربی زیر پوست که باعث کلفت شدن پوست در بعضی نواحی و قرمزی پوست می گردد.
خونریزی رگهای واریسی به ندرت اتفاق می افتد.
کمکهای اولیه در خونریزی رگهای واریسی:
هرچند این مساله به ندرت اتفاق می افتد، اما اگر ورید واریسی دچار خونریزی شد شما باید به سرعت خونریزی را با انجام اقدامات زیر کنترل کنید:
بالا بردن پاها:صاف روی زمین دراز بکشید و پا را بالا ببرید، به طوریکه کاملا بالاتر از سایر نواحی بدن باشد. (مثلا ان را روی یک صندلی و یا چند متکا بگذارید و یا از فرد دیگری بخواهید که پای شما را بالا نگه دارد)
فشار:یک قطعه پارچه تمیز و یا پانسمان روی ناحیه خونریزی قرار دهید و فشار ثابتی حداقل به مدت ۱۰ دقیقه روی آن وارد کنید.
در صورت شدید بودن خونریزی و یا عدم توقف آن، با اورژانس تماس بگیرید. با پزشکتان در مورد نیاز به درمان برای جلوگیری از بروز مجدد چنین مشکلی مشورت کنید.
روابط عمومی انچمن پرستاری ایران