۱- پیشینه خانوادگی
۲- چاقی
۳- سن بیش از ۴۵ سال
۴- برخی گروههای قومی (آمریکاییهای آفریقایی تبار، امریکاییهای اسپانیایینژاد)
۵- بیماری قند دوران بارداری یا کودکی که وزنش بیشتر از ۹ پوند باشد.
۶- پر فشاری خون
۷- فزونی مقدار تری گلیسرید خون (نوعی مولکول چربی)
۸- ازدیاد کلسترول خون
انجمن بیماری قند آمریکا توصیه میکند که تمام بزرگسالان باید هر سه سال یکبار ، غربالگری شوند. تا مطمئن شوند که مبتلا به دیابت نیستند البته کسی که خطر ابتلا به مرض یادشده فزونتر تهدیدش میکند، باید بر شمار آزمایشهای خود، بیفزاید.
امکان دارد این بیماری در بزرگسالان به کندی صورت گیرد، در واقع ممکن است بسیاری افراد مبتلا به این بیماری باشند ولی از مرض خود خبر نداشته باشند.
نشانه های بیماری دیابت (مرض قند):
۱- ادرار بیش از حد، زیرا بدن میخواهد از قند اضافی خون خلاص شود.
۲- احساس خستگی فراوان
۳- احساس غیر عادی تشنگی، چرا که بدن نیاز به جایگزینی مایعات دفعشده دارد.
۴- حالت تهوع(دل آشوب).
۵- تاری دید.
۶- احساس گرسنگی در عین کاهش وزن.
۷- عفونتهای پیاپی.
۸- زخمهای پوستی التیامناپذیر در مراحل پیشرفت بیماری.
باید توجه داشت که ممکن است این نشانه ها برای همه یکسان نباشد:
· امکان دارد نشانه های مرض قند نوع ۲، به تدریج بروز کند.
· احتمال دارد بعضی اشخاص اصلا علائمی نداشته باشند.
· بسیاری افراد دچار بیماری قند نوع ۲ هستند و خود نمیدانند.
دیابت اگر به موقع کنترل و درمان نشود ممکن است به مشکلات بهداشتی شدیدی همچون نابینایی، آسیب به قلب و رگهای خونی و لطمه دائمی به اعصاب منتهی گردد. مراجعه مرتب به پزشک جهت معاینه و بحث و گفتگو پیرامون چگونگی رویارویی با بیماری یاد شده، رمز سالم ماندن فرد است.
ایا مرض قند، مهار شدنی است؟
ناراحتی مرض قند خوشبختانه تا حدود زیادی قابل کنترل و مهار شدنی است و شاید همه اشخاص قادر باشند در مراحل اولیه، بیماری را با مراقبت دقیق از خویشتن و با راهنمایی پزشک. و بدون مصرف دارو مهار کنند.
اعمالی که جهت مهار وزن میتوان انجام داد، عبارتند از:
تعادل وزن، برای بسیاری از مبتلایان به بیماری قند، کاهش وزن، تنها اقدام بسیار مهمی است که میتوانند انجام دهند:
· برنامههای غذایی کاهش سریع وزن را نیازمایید. آنها در دراز مدت اثربخش نبوده و چه بسا خطرآفرین هم باشند.
از توصیه های گروه کارشناسان مرض قند حتماً پیروی کرده و وزن خود را آهسته و پیوسته بکاهید.
· نا امید نشوید. حتی کاهش ۴ کیلوگرم ممکن است در شیوه احساس شما تفاوت فاحشی پدید آورد.
خوب و سر وقت غذا بخورید. حساب آنچه را که میخورید، در دست داشته باشید. غذای اندک و منظم برای اکثر مبتلایان به دیابت، تأثیر بسزایی دارد. هفتهای سه یا چهار بار ورزش کنید. ورزش سه اثر مفید دارد:
· به مهار وزن یاری میکند.
· در استفاده از قند خون، یاریگر یاختهها (سلول ها) است.
· در پیشگیری از امراض قلبی سودبخش است.
نکات مفید
برای بیشتر مبتلایان به بیماری قند، پیادهروی بهترین ورزش است. این کار، آسان، ارزان و لذت بخش میباشد. رهنمودهای پیاده روی از این قرار است:
· سعی کنید لااقل سه بار در هفته پیاده روی کنید.
· با ۱۰ دقیقه شروع کرده، سپس به ۳۰ الی ۴۰ دقیقه برسانید.
· کفش و جوراب راحت بپوشید.
· در حین راه رفتن، نفس عمیق بکشید.
· اگر احساس تنگی نفس میکنید یا به نفس نفس میافتید، از سرعت خود بکاهید.
لازم است بدانیدچنانچه دچار پرفشاری خون، اضافه وزن زیاد یا بیماری قلبی هستید، پیش از آغاز ورزش با گروه پزشکان معالج دیابت مشورت کنید. حتماً مراقبت خاصی از پاهای خود به عمل آورید. کفشهای راحتی بپوشید تا پاهایتان تاول نزند و پس از هر بار ورزش، آنها را از نظر تاول، بریدگی یا تاول یا جراحات بازبینی نمایید.
مواد غذایی چگونه بر قند خون اثر مینهد؟
برحسب آنچه که میخورید، قند خونتان کاهش یافته یا شدیداً افزایش مییابد. این مواد آمیزهای از چربی، پروتئین و کربوهیدرات است. در حالی که هر سه آنها بخشی از غذای سالم، شمرده میشوند، گلوکز خون، بیشتر ناشی از کربوهیدراتهای موجود در اغذیه است.
کربوهیدراتها به صورت زیر طبقهبندی میشوند:
· مواد قندی مشتمل بر قندی که با چای مصرف میشود، همچنین میوهها، شیر و سبزیها است.
· مواد نشاستهای شامل غلات، نان، نخود، لوبیا، عدسی و سبزیهای نشاستهای نظیر سیب زمینی، کدو و ذرت.
· همه کربوهیدراتها موجب افزایش قند خون میشوند، با این فرق که بعضی از آنها سریعتر از دیگران این کار را انجام میدهند بسته به اینکه:
§ ماده غذایی خام یا پخته باشد.
§ چقدر می خورید؟
§ چه چیزهای دیگری با آنها میل میکنید؟
§ با چه سرعتی میخورید؟
پس از صرف صبحانه، قند خون خیلی بالا میرود. دو ماده متفاوت حاوی کربوهیدرات بخورید. مثلا یک برش نان برشته و فنجان شیر بدون چربی. ۲۰ دقیقه پیادهروی تند بعد از ناشتایی مانع از افزایش گلوکز قند میشود.
رهنمودهایی برای تغذیه مطلوب
· در سراسر روز سه وعده غذای مختصر و دو تا سه میان وعده بخورید.
· از خوردن غذاها یا میان وعدهها غفلت نورزید.
· مصرف غذاهای دارای مواد قندی افزوده را محدود سازید.
مواد شیری کم چربی، برش های گوشت و مرغ لُخم را برگزیده و از روشهای پخت و پز کم چرب سود بجویید.
· هرگز بدون موافقت پزشکان، میزان کالریها را محدود نسازید.
· صبحانه سبک بخورید.
· سیگار نکشید.
· میوه یا میوههای تازه کمپوتشده بدون شکر را انتخاب کنید تا میل شما را به شیرینی برآورده سازد.
· میان وعده پیش از خواب را فراموش نکنید، خاصه اگر انسولین تزریق میکنید.
· از کافئین و سیگار حذر کنید