آشنایی با استریلیزاسیون ، تمیز کردن ، ضد عفونی در بیمارستانها

آشنایی با استریلیزاسیون ، تمیز کردن ، ضد عفونی در بیمارستانها 

الف- تمیز کردن :

کم کردن تعداد میکروارگانیسم ها از سطوح وسایل با شستشو و یا استفاده از مواد شیمیایی

ب- ضد عفونی :

عاری بودن وسایل از هر گونه عوامل بیماریزا بجز اسپورها

ج- استریل :

عاری بودن وسایل از تمام میکروارگانیسم ها و اسپورها

اتاق مرکزی استریلیزاسیون (CSR)

این اتاق شامل :

فور ، اتوکلاو، و دستگاههای شستشوی وسایل جراحی است . تهویه این بخش باید بخوبی صورت گیرد تا بخار خاصل از اتوکلاو وارد قسمت داخلی نگردد. این بخش باید ۲۴ ساعته فعال باشد و کلیه وسایل استریل سایر بخشهای بیمارستان را تامین نماید .

انواع روشهای استریلیزاسیون

۱- حرارتی : ۱- استریلیزاسیون با حرارت مرطوب ( اتوکلاو) ۲- استریلیزاسیون با حرارت خشک

غیر حرارتی :  ۱- استریلیزاسیون با گاز ( اتیلن اکساید )  ۲- استریلیزاسیون به وسیله اشعه گاما

استریلیزاسیون با حرارت مرطوب ( اتوکلاو)

تعریف : استفاده از حرارت مرطوب همراه با فشار

موراد استفاده : بسته های پارچه ای و شان ها ، ستهای پانسمان ، لباسها ، لوازم پلاستیکی ، لوازم شیشه ای مانند سرنگ ، وسایل فلزی پاک نشده و باز

استریلیزاسیون با حرارت خشک

مزیت :

این روش از استهلاک زیاد ابزار تیز و کند شدن آنها جلوگیری مینماید.

موراد مصرف : پارافین ، روغن های معدنی ، ژلها ، پودر ها ،  و سر سوزنها ، سرنگ شیشه ای ، ابزار های جراحی ظریف و تیز .

استریلیزاسیون با گاز ( اتیلن اکساید )

عوامل لازم : حرارت ، غلظت گاز ، رطوبت ، زمان

موارد مصرف : تیوبهای پلاستیگی ، دستکشها ، کانتر ها ، قسمت های از دستگاه اندوسکوپ که د رتماس با حرارت و بخار خراب می شوند ، لاپاراسکوپ ، دریل بادی ، ابزار های ظریف و تیز مانند ابزار های ظریف چشمی و ENT ، وسایل فیبرواپتیک مانند سیمهای برق ،  وسایل بیهوشی مانند لوله تراشه .

 استریلیزاسیون به وسیله اشعه گاما ( استریلیزاسیون سرد )

تعریف

وسایل  بسته بندی شده در اتاقی که نسبت به عبور تشعشعات مقاوم است در معرض اشعه ایزو کبالت قرار گرفته ، ونفود اشعه سبب استریلیزاسیون وسایل میگردد .

موارد مصرف : جهت وسایل یکبار مصرف بسته بندی شده مانند : گازه ، بخیه های کانگوت ، ستهای تعویض خون ، پروتز ها

نحوه  آماده سازی وسایل جهت  CSR

وسایل مورد نیاز : ست مربوطه ، سینک شستشوی بزرگ ، برس با پارچه ، محلول ضد عفونی استاندارد ، وسایل حفاظت فردی ( گان ، شیلد ، دستکش) ، تست اندیکاتور ، چسب اتوکلاو ، شان استریل

مراحل انجام کار :

پس از خاتمه جراحی و خروج بیمار از اتاق ، کلیه وسایل را مجددا کنترل و شمارش کنید . ستها و وسایل جراحی را از خون و ترشحات پاک کنید . سوزنها و بیستوری ها را که  حین عمل داخل گلی پات گذاشته اید بردارید و با کمک پنس در جعبه ایمنی ( Safty box) بیندازید . هرگز این وسایل را با دست نگیرید . کلیه سنها را با شناسنامه آن تطبیق داده و تحویل مسوول اتاق واشینگ بدهید .

در صورتی که وسایل داخل اتاق عمل شسته و پاک میشود بایستی :

وسایل را ابتدا در محلول ضد عفونی کننده استاندارد به مدبی که توسط کارخانه سازنده اعلام می شود قرار دهید

سپس وسایل هر ست را به طور جداگانه با استفاده از آب سرد ابتدا شسته و از بقایای خون و ترشحات پاک کنید . پنس ها ی دندانه دار وسایل دارای حفره و خمیدگی و دندانه را بایستی با برس غیر سیمی کاملا پاک کنید .

داحل لوله ها و  ماندرنها را با استفاده از سرنگ و آب سرد کاملا تخلیه کنید .

پس از آب کسی وسایل را در محلول ضد عفونی کننده ی استاندارد به مدتیکه توسط کارخانه سازنده اعلام میشود قرار  دهید .

پس از خروج از محلول ، مجددا وسایل آب کشی شده و پس از خشک کردن پاک کنید .

روی پک بایستی با چسب اتوکلاو بسته شده و نوع ست ، نام پک کننده ، تاریخ استریل و تاریخ انقضای استریل زده شود .

نکات آموزشی :

داخل هر ست بایستی شناسنامه آن موجود باشد تا با وسایل موجود همیشه تطبیق و مقایسه شود

حهت اطمینان یافتن از استریل شدن کامل وسایل ، تستهای اندکاتور مخصوص وجود دارد که نامهای مختلفی دارند مثل : اسپور تست و … که بایستی داخل ست قرار داده شود.

وسایل ظریف بایستی با اختیاط کامل شسته و خشک شده و طبق دستور کارخانه سازنده استریل شوند .

کلیه پنسها و وسایل دارای پیچ بایستی از نظر نرم و روان بودن کنترل شده و در صورت نیاز با روغنهای محلول در آب روغن کاری شوند . روغنهای محلول در چربی ممکن است  در فرآیند استریلیزاسیون اشکال ایجاد کنند .

اگر دستگاه اولترا سونیک جهت شستشو موجود باشد ، به تمام روشها ارجحیت دارد .

در صورتی که وسایل در  csr  شسته و پک می شوند تمام مراحل بالا د ر CSR انجام میگیرد .

در تمام مراحل شستشو بایستی از وسایل محافظ ( گان آپرون ، شیلد، دستکش و … ) استفاده شود .

محلول های ضد عفونی کننده آنزیمی پروتئولیتیک جهت ضد عفونی اولیه وسایل ارجحیت دارند چون خون بافتهای باقیمانده را حل کرده و از سطح وسایل بر میدارند .

هرگز محلول غلیظ را مستقیما روی وسایل نریزید جون باعث صدمه میشوند .

پک کردن( پیچیدن) کلیه وسایل استریل

 تامین کلیه وسایل ، روغنها و محلول های استریل جهت مصارف کلیه بخشهای بیمارستان

وسایل مورد نیاز : ۱- کاغذ دو لایه مخصوص با کاغذ گراف که دو لایه پیچیده میشود .

۲- شان دو لایه در اندازه های مورد نیاز

مراحل انجام کار

کلیهوسایل را اماده کیده و پوششهای کاغذی و پارچه ای را از نظر سلامت و پاره نبودن کنترل کنید .

کاغذ یا شان را بصورت لوزی در مقابل دیدن پهن کرده و وسیله را د رمراکز آن قرار دهید .

بعد از مرحله سوم ، گوشه های طرفی را به سمت مرکز تا کنید به نحوی که گوشه ها کاملا صاف شوند و زیاد شل یا سفت و چروک نباشند .

انتهای لبه مقابل را به سمت مقابل آورده و د رتابی که بوجود آمده به نحوی قرار دهید  که نوک انتهایی آن بیرون بماند. این حالت باعث می شود که موقع باز کردن ست استفاده از لبه آزاد مانع از غیر استریل شدن لایه های داخلی شود .

در انتهای روی ست با بسته را با برچسب اتوکلاو د رمحل تا خوردگی ثابت کنید.

روی چسب مشخصات ست یا بسته ، تاریخ استریل ، تاریخ انقضا و نام و یا کد خود را بنویسید

نکات آموزشی :

روغنها و محلول ای استریل بایستی برای یک نوبت مصرف تهیه و استریل شوند و در صورتی که پس از مصرف محلول با روغن یا گاز وازلین … اضافه بیاب ، باقیمانده آن باید دور ریخته شود .

پوششهای پارچه ای باید دو لایه و مقاوم به نفوذ آب باشد در صورت تک لایه بودن بایستی وسایل در دو لایه پیچیده شوند .

نگهداری و تحویل وسایل استریل

قفسه های نگهداری وسایل استریل باید کاملا تمیز و خشک باشند .

بسته های پک شده را نباید شل بسته بندی نمود ، زیرا در حین جابجایی ممکن است باز شوند

وسایلی که در پوشش کاغذی قرار گرفته ایند نباید زیاد سفت بسته شوند چنو باز کردن آنها مشکل و یا اشیا فلزی داخل آن ممکن است باعث پاره شدن شوند .

وسایل استریل شده قبلی باید بر روی وسایل تازه استریل شده و  یا جلوتر از آنها قرار داده شوند .

شناسایی وسایل غیر استریل

وسایلی که تاریخ مصرف آنها گذشته باشد .

بسته ها و پک های سوراخ ، مرطوب و پاره شده .

وسایلی که روی زمین افتاده با تماس با سطح مرطوب داشته باشند